Nola konektatu Luberri bat Multiclass monitore interaktiboan

(2020/2/4ean eguneratua)
 

Luberri duen ordenagailu bat Multiclass monitore interaktibo batean konektatzeko behar dugu:

• VGA + audio edo HDMI kable bat
• B motako USB kable bat (inprimagailu lokalak konektatzeko erabiltzen direnetako bat).

VGA eta HDMI sarrera bakoitzak bere bikotea den USB touch sarrera bat du. Kutxakoak parekatuta daude. Aldatuz gero probatu behar dugu zein den parekatzea.
Ubuntu 14.04rako kontrolatzaile bat instalatu behar da baina 16.04tik aurrera   ez da kontrolatzailerik instalatu behar. Badirudi Linuxen kernelean integratu dutela.

Oharrak:

• Open Sankore arbel aplikazioan ukimena ez du funtzionatzen, bai ordea bere ondorengoa den OpenBoard-en.
• Luberriren ohiko interfazea den Gnome Flashback-Metacityn menuak bai baina hainbat azpimenuk ez dio erantzuten ukimenari. Hori dela eta gomendatzen dut monitore hauetan Ubunturen ohiko interfazea den Gnome Shell erabiltzea. Interfaze honetan monitoreak hobe erantzuten du. Horretarako saioa hasteko pantailan izenaren ondoan dagoen Gnomeren ikurrean saguarekin (pantaila horretan touchpad-ak ez dabil ongi) klika eta aukeran dauden hiru interfazeen artean Ubuntu aukeratzea. Erabiltzaile guztiek hori egin behar ez izateko administratzaileak Lightdm-ren ezarpenak alda dezake terminalean hau idatzi:

sudo gedit /usr/share/lightdm/lightdm.conf.d/50-ubuntu.conf

Eta irekitzen den fitxategian user-session=gnome-flashback-metacity jartzen duen tokian user-session=ubuntu jarri eta gorde.

• Ubuntu Shell interfazeari Luberri klasikoaren itxura eman nahi badiozu mezu honen jarraibideak segi. Instalazioak behin bakarrik egin behar dira baina erabiltzaile bakoitzak bere ezarpenak moldatu behar ditu.

Oharra: edozein interfazean dela LibreOfficeren menuak bai baina azpimenuek ez diote ukimenari erantzuten (Promethean arbeletan gauza bera gertatzen da).

Irungo Berritzegunean egindako instalazioa:

Jarri dugun ordenagailua Hidetec bat txartel grafika duena HDMIz konektatuta zeren eta HPak VGA bidez ez zuen ematen monitoreak duen 1920x1080 bereizmena.

Konektatzeko kable bat eraman dugu eta konektatu dugu bai ordenagailua bai monitorea kablez. Horretarako 1000Mbps-ko Tp-link switch bat jarri dugu.

Bukatzeko ukimen pantaila izan arren idazteko pantailako teklatua ez da erosoa eta, bestela ere, atzamarrez erabiltzeak, niri bederen pantailaren gertutasunagatik, zorabio pixka bat ematen dit. Horregatik haririk gabeko teklatua eta sagua jarri diot baztertuta genuen atril batean.

Nola sortu abio USB bat sblive irudi batetik Systemback aplikazioaren bidez

Zer diferentzia dago iso irudia eta sblive irudien artean?

• iso irudiak: hainbat aplikazio erabili daitezke iso batetik abio USB sortzeko. Horien artean Windowserako Rufus erabilita sortzen den USBa EFI duten ordenagailuetarako ere balio dute.

• slive irudia: nahi eta ez Systemback aplikazioa erabili behar da abio aplikazioa egiteko, baina horrela sortutako USBa EFI zein legacy ordenagailuetarako balio du.

Orain ikusiko dugu nola sortu abio disko bat sblive irudi batetik abiatuta.

sblive irudiak dira Systemback sortzen dituenak, beraz zuk sortu baduzu irudia ez duzu deskargatu behar. Sblive irudia Luberri Sistematik deskargatu baduzu fitxategia /home karpetara eramango dugu, horretarako deskargaren karpetatik ondokoa exekutatu terminal batean, kontuan izanik fitxategiaren izena egokitu beharko duzula:

sudo mv luberri_18.4.5_64bit.sblive /home

Ondoren Systemback aplikazioa abiatu (Aplikazioak > Sistemaren tresnak > Administrazioa > Systemback) eta menuan Live system create hautatu.
Sartu USBa eta gezi berde borobila klikatu freskatzeko informazioa.
Ondoren, hauta ezazu instalatu nahi duzun sblive irudia eta USBa (biak urdinduko dira) eta sakatu Write to target.

Minutu batzuen ondoren prest edukiko duzu USBa.

USB hori edozein BIOSerako balio dezake (EFI zein Legacy). Mezu honetan deskribatzen da nola instalatu Luberri EFI moduan dagoen Acer Travelmate batean.

Nola instalatu Luberri sistema EFI duen ordenagailu batean (Acer Travelmate P259)

Jarraibide hauek bereziki Jaurlaritzak irakasleen erabilpenerako banatu dituen Acer Travelmate P259en BIOSean oinarritzen dira. Beste BIOSetarako agian egokitu beharko dira.

Urratsez-urrats

1. Deskargatu Luberri sistemaren iso irudia (blog honen ezkerreko paneleko Luberri instalazioa) eta prestatu EFI motako BIOSerako bateragarri den instalaziorako USBa. Horretarako Windowseko Rufus doako aplikazioa erabiltzen ahal duzu (berak proposatzen du EFI eta BIOSerako bateragarria den instalazioa).

2- Instalazioa egin ahal izateko BIOSera sartu behar gara (arrankatzean  F2) Security > Ezarri pasahitza BIOSari (nire gomendioa da adminpremialocal-ek duena) eta desgaitu (unable) Secure boot. F10 gorde eta berrabiarazteko. BIOSean ez bada sartzen kontsultatu bukaerako oharra.
    
3- Sartu USBa (batzuetan detektatzen du USB 3n eta beste batzuetan USB 2n), piztu eta F12 sakatu (beste ordenagailuetan arrankeko ordena edo boot menu izan daiteke F11, F10, F8 edo BIOSetik jartzen da) eta zerrendan Luberri duen USBa hautatu.

4. Systemback-ren menuan Boot Live System aukeratu partizioak prestatzeko instalazioarekin hasi aurretik.

5. Erabiltzailea: adminpremialocal  Pasahitza: luberri
    Aplikazioak > Sistemaren tresnak >  Administrazioa > Gparted
eta bertan txikiagotu Datos NTFS partizioa liberatzeko 100GB behintzat, eta bertan sortu:

• 100MBeko fat32 partizioa
  
• 4GBeko linux-swap
• 25GB ext4
• gainerakoa ext4

Tresna barran Aplikatu klikatu onartzeko. Behin aldaketak eginda itxi Gparted eta:



 

6- Instalazioa hasteko, berrabiarazi gabe: Aplikazioak > Sistemaren konfigurazioa > Systemback (luberri edo behar den pasahitza jarri) > System install
a- Administratzailearen izena, pasahitza eta ordenagailuaren izena (letraren bat aldatu Windowseko bera ez izateko).

 

b- 4 partizioak esleitu (kontuz! ezkerrerantzako  gezia klikatu behar da bakoitzean onartzeko):

eta NEXT sakatuta instalazioa gauzatuko da. Instalazioa bukatzean berrabiarazi ordenagailua. Acer agertu bezain pronto USBa atera eta F2 klikatu BIOSa agertzeko

7-  Instalazioa bukatzean ordenagailua berrabiarazi eta, piztean BIOSean sartu (F2), lehen jarritako pasahitza idatzi eta Security fitxara joan eta aktibatu (enable) Secure boot.

8- Security fitxan bertan Select an UEFI file as trusted for executing:> Lehenengo HD 00 hautatu eta sartu > EFI  > Ubuntu hautatu eta sartu > grubx64.efi hautatu eta sartu > Boot description eskatzen du eta Luberri idatzi, sartu.

9- Boot fitxan arrankeko ordenan aukeratu zerrendako azkenekoa den EFI File Boot 0: luberri eta F6 teklaren bidez gora eraman. 

 

10- Fitxa horretan bertan Secure Boot > disable (ezgaitu)

11-  Security fitxara pasa eta pasahitza kentzeko Set Supervisor Password klikatu. Sartu oraingo pasahitza eta, deus idatzi gabe, sartu, sartu pasahitza hutsa uzteko. F10 gordetzeko eta abiarazteko.

Dena ondo badoa, Grub agertuko da eta sartuko da Luberrin. 

 

Bukaerako oharra: Ordenagailu batzuetan Windows edota BIOSeko abio bizkorra edo fast boot aktibatuta dute. Horrek eragiten du Windowsen sartzea BIOSetik pasa gabe. Fast boot desaktibatzeko utzi Windowsen sartzen eta energia-ren ezarpenetan: "aukeratu itzali eta piztu botoiek zer egiten duten" > "Aldatu une honetan erabilgarri ez dauden ezarpenak"  > Desaktibatu abio bizkorra.

Hori eginda ere ez badizu uzten BIOSean sartzen eta berriro joaten bada Windowsera, egin  SHIFT+Berrabiarazi eta agertzen den menuan aukeratu Arrankatzea USB bidez.

Gcompris Android-erako

KDE proiektuak hartu du bere gain GCompris joko hezigarrien bilduma. Linux, Windows, Mac, Android... bertsioak bere web-orritik deskarga daitezke baina Androiden kasuan bertakoa oso mugatua dago eta pagokoa iradokitzen du. Bertsio osoa Fdroid orritik deskargatu daiteke (orriaren bukaeran Download APK). Apk fitxategi hori mugikorra, tableta edo monitore interaktiboan dagoela bi klik egin eta instalatu.
Joko batzuk oraindik ez daude euskaraz baina laster egongo direla espero dut.

Luberri_18.04.4_64bit.iso prest dago.

Hiru hilabete pasa dira azken bertsiotik eta eguneraketa asko egon dira tarte honetan. Horietaz gain hainbat cache ezabatuta lortu dut irudiaren tamaina txikiago egitea eta horri esker FreeCAD aplikazioa sartu da berriro Luberrin.

Harekin batera Foliate epub eta gainerako e-liburuen irakurgailua. Irakurgailu honek oharrak, nabarmentzeak, hiztegiko kontsultak, bilaketak... eta abar egiteko aukera ematen du. Tresna baliotsua batez ere literaturako irakasleentzat, izan ere, literaturako klasikoak doan eta erraz eskuratu daitezke epub formatuan eta IKASLEAK karpetan jarrita -edo bestela- ikasleentzat eskuragarri jar daitezke.

Ordenagailuak domeinuan sartzeko eragiketa errazteko script txiki bat prestatu dut  (Sistemaren tresnak > Administrazioa > Domeinuan sartu) garai bateko domainjoin-gui-ren lana egiten duena.

Aspaldi honetan EAEko Hezkuntzak bidalitako eramangarriak zenbait irakaslek etxera eraman eta ezin zuten etxeko wifira konektatu. Hori konpontzeko arau bat sartu dut. Horri esker ir... erabiltzaileek wifiak atzitzeko baimena dute.

Deskargatzeko eskuin paneleko Luberri sistema lotura klikatu eta bertsioa aukeratu.

Moodle Egunkaria jarduera

Moodleek ikasleak egiteko hainbat jarduera ditu berez: zeregina, galdetegia eta abar, eta beste batzuk instalatu daitezke pluginen bidez. Horietako bat Egunkaria jarduera da. Haren bidez ikasleak eguneko lana komenta dezake: zer egin duen, zer zalantzak edo zailtasunak izan dituen, zer gustatu zaion... 

Irakasleak ikasleen sarrerak ikusgai ditu:

Bertan sartuta ikasleen sarrerak ikusi, iruzkindu eta, nahi izanez gero, kalifika ditzake:

Jarduera interesgarria izan daiteke ebaluazioaren ikuspuntutik, batez ere proiektuen bidez funtzionatzen duten materietan. Ikaslearen bloga honen funtzio berdintsua izan dezake baina ikaslearentzat bloga ezkutuan geratzen da eta ez du errez betetzearen beharra ikusten, egunkaria, ordea, agerian dago eta irakasleak behartzen ahal du betetzen.

EAEko eskola publikoetan erabili ahal izateko ikastetxeko Moodle arduradunari esan behar zaio CAUri (cauf09[a bildua]hezkuntza.net) eskatzeko Journal plugina instalatzeko.