Eskolan bideo bikoizketak egiteko laguntza

 Eskolan bikoizketak egitea ahozko komunikazioa eta gaitasun digitala lantzeko modu dibertigarria izan daiteke. 2020ko Durangoko Azokarako Yeray Varelak tailer interesgarria prestatu du.

Bikoizketak egiten ikasi nahi?

 

 Mezu honen helburua tailer hori praktikan jartzeko aholku praktiko batuk ematea da.

Lehenengo urratsa: erabaki zer sekuentzia bikoiztuko duzun. Hainbat aukera dago: 

• dokumental bat edo haren zatia: erraza ez baitu sinkronizazio konplikaturik eskatzen.
• animazioa, marrazki bizidunak: sinkronizazio gehiago eskatzen du.
• filma: sinkronizazio eta ahoskera aldetik konplikagoa.
  

Sekuentzia hautatzean gogoan izan behar duzu zenbat pertsonai agertzen diren sekuentzian, izan ere, grabazio bakar batean egin baduzu ahots beste bikoizlari egon behar dute. Bestela, pertsona batek ahots bat baino gehiago egin dezake baina, kasu horretan, agian grabazio bat baino gehiago egin behar duzu eta gero gainjarri. Irakaslea bazara beste gauza bat kontuan eduki behar dena da jardueraren helburua, horren arabera bilatuko dugu sentimenduak edo bestelako komunikazio baliabideak lantzeko balio duten sekuentziak.

Behin sekuentzia hautatuta, haren transkripzioa egin eta euskaratu beharko duzu. Zentzu horretan, lagungarria izan daiteke azpitituluak.eus web orriko filma aukeratzea zeren eta, azpitituluak deskargatuta, lan hori egina edukiko duzu. Web horretan film mota desberdina daude, horien artean klasiko mordo bat.

 Diskoan sortu karpeta bat proiektuaren izenarekin deskargatu eta sortuko dituzun fitxategiak txukun gordetzeko.

Deskargatu filma eta euskarazko azpitituluak (.srt) eta gorde proiektuaren karpetan.

Behin filma eta haren euskarazko azpitituluak dituzula, interesatzen zaizun sekuentzia edo bideo-klipa erauzi behar duzu. Horretarako bideo-editore bat behar duzu, esate baterako, libre, errazak eta euskaldurnak OpenShot-qt edo Kdenlive. Mezu hau dokumentatzeko OpenShot-qt erabili dut.

Kargatu filma bideo-editorera. 

Bilatu sekuentzia interesgarri bat eta hasiera eta bukaera moztu. Apuntatu paper batean hasierako eta bukaerako denbora gero haren azpitituluak bilatzeko. Ebaki sekuentzia.

Kendu aurreko eta ondorengo zatiak.

 

Sekuentzia denbora-lerroaren hasierara eraman eta gorde izen honekin: "hautatutako sekuentzia jatorrizko bertsioa".

Bereizi bideo eta audioa. Horretarako klipean eskuin klik egin eta bereizi audioa kanal bakarrean.

Audioa bigarren pistara eraman eta gorde.

Orain audio hori fitxategi batera esportatuko behar duzu bertatik jatorrizko ahotsak kentzeko. Horretarako ezabatu bideoa audioa bakarrik uzteko eta gorde honela "sekuentziaren audioa". Esportatu audioa ogg-vorbis formatuan. Horretarako:

• Esportatu edo errendatu bideoa sakatu (tresna-barrako botoi gorria) .
• Helburua Ogg (vorbis)
• Aurreratua fitxan: audioa bakarrik.

Audio horretatik jatorrizko ahotsak kendu behar dituzu. Horretarako ireki https://vocalremover.org/es/ web orria, kargatu esportatutako ogg audioa eta Eliminar voces hautatu. Webak bereiziko ditu batetik soinuak ahotsik gabe (Música) eta bestetik ahotsak (Voces). Zuri lehenengoa bakarrik interesatzen zaigu baina, bada ez bada, biak gorde egoki izendatuta proiektuaren karpetan.

Hurrengo urratsa bikoizketarako testua prestatzea da. Azpitituluen fitxategia (.srt) baduzu, bera ireki, hautatu sekuentziaren azpitituluak (gogoratu sekuentzia moztean apuntatu zenituela denborak), kopiatu eta testu prozesadore batean itsatsi. Pertsonai bakoitzaren testua kolore batez koloreztatu, txukun jarri, gorde eta kolorez inprimatu pertsonai beste kopia eginez.

 

Arkatzaren unea: gidoi horren gainean, noski, egokitzapenak egin daitezke naturaltasuna, sinesgarritasuna, adierazgarritasuna... hobetzeko, edota, denborara egokitzeko.

Grabazioa da datorren pausoa.

Grabazioa egiteko audio editore bat behar duzu, esate baterako libre,erraz eta euskalduna: Audacity. Bertan ahotsik gabeko audioa inportatu eta, pista berri batean, grabazioa egingo duzu. Pertsonak batek bi aldi berean hitz egiten duten bi pertsonai bikoizten baditu bi grabazio egin beharko dituzu. 

 Grabazioa egiteko bi pantaila erabiltzen ahal dituzu (bideo eta audio-editorea) edo, pantaila bakarra baduzu, bi leihoak pantailaren alde banatan azpiko irudian ikus daitekeenez. Saiatu behar zara  bideo erreprodukzioa eta grabazioa atzerapenik txikienarekin abiatzen.

 

Egindako grabazioa bideoarekin batera erreproduzitu eta, behar izanez gero, doikuntzak egin beharko dituzu: alde batera edo bestera mugitu, bolumena igo edo jaitsi (efektua > anplifikatu)  eta, behin grabazioari balekoa iristen diozunean, mp3 edo ogg formatura esportatu. Ondoren, fitxategi hori bideo-editorera inportatu eta audiorik gabeko kliparen parean jarri. Ondo ezkontzen badira bideoa esportatu mp4 edo webm formatura.

Voila!!

Openshot: tresna berria erreprodukzio-burua erdiratzeko

OpenShot-ek, software libreko bideo editore ezagunak, 2.5 bertsioa estreinatu du. Gehien bat errendimendu hobekuntzak ekarri ditu, besteak beste hardware bidezko azelerazio grafikoa mp4-ren kodetze-dekodetzetan hainbat txartel grafikorekin.

Interfazeari begira tresnatxo interesgarri bat gehitu dio tresna barrari, irudian markatutakoa hain zuzen:

 

Tresna horren bidez denbora lerroa mugitu egiten du erreprodukzio-burua interfazearen erdian gera dadin.

Animazio honetan ikus daiteke tresna horren ondorioz nola erreproduzkio-burua, lan-areatik kanpo zegoena, lan-arearekiko erdiratzen den horretarako denbora-lerroa mugituta.

OpenShot-qt bideo editorearen bertsio berria: 2.4.2

Hilabeteak azaleko mugimendurik gabe eta software libre eta plataforma-anitza den OpenShot bideo editoreak bertsio berria aurkeztu du: 2.4.2

Hauek dira berritasunik nabarmenenak:

Zazpi efektu berri: Barrak (Bars), Moztu (Crop), Pixelatu (Pixelate), Ñabardura (Hue), Desplazamendua (Shift), Uhina (Wave) eta Koloareaden desplazamendua (Color Shift).

Efektuok bideo honetan ikus daitezke:

Klip bati efektu bat (edo batzuk) eransten zaionean efektuaren botoia klikatu eta  parametroak ezkerreko panelean agertzen dira:

Bestetik klipak gainjartzen direnean audio nahasketa hobe kontrolatu daiteke, argazki eta bideo bertikalak metadatua badute era automatikoan biratzen dira, formatu berriak onartzen dira (AAC)... eta bertsio berri guztietan bezala ahalegin handia egin omen du Jonathan Thomas garatzaileak aplikazioaren egonkortasuna handitzeko.

Berritasunak zehaztasun gehiagorekin ingelesez proiektuaren blogean.

OpenShot Ubuntu edo deribatuetan instalatuta baduzu eguneraketa egitean (sudo apt update & sudo apt upgrade) eta instalatu nahi baduzu egin:

sudo add-apt-repository ppa:openshot.developers/ppa sudo apt update sudo apt install openshot-qt

Zerbaiteagatik bertsio hau abiatzen denean ingelesez azaltzen da. Euskaraz jartzeko hau da egin behar den bidea:

Kroma efektua OBS aplikazioan

OBS ikastetxeetan geroz eta gehiago erabiltzen den grabazio eta transmisio aplikazioa da. Honen bidez bideo-tutorialak, irrati transmisioak, albistegiak, antzerkiak... eta, oro har, ahozkotasuna eta gorputzaren adierazmenak lantzeko jarduerak egin daitezke.

Aukera asko duen aplikazioa da eta horietako batzuk, erabilera ez oztopatzearren, ezkutu samarrean gordetzen dira, hala nola audio eta bideo iragazki, filtro edo efektuak.

Tartean kroma iragazkia. Kroma (chroma key) iragazkia efektu bisual bat da bi geruzarekin jolasten duena. Lehenengo geruza bideo geruza izaten da eta kolore uniforme baten -gehienetan berde intentsua duen-  atzeko planoan filmatzen da. Kroma iragazkiak atzeko planoan erabilitako kolorea kendu egiten du eta horren ondorioz lehenengo geruzaren atzeko planoa gardena izanik bigarren planoko geruza ikusten da. Bigarren geruza hori irudi finkoa edo bideoa izan daiteke.

Harira. OBS aplikazioan kroma iragazkia nola erabili daitekeen azaltzen duen bideo-tutoriala duzue hau:



Bideo-tutoriala ez luzatzearren ez dut azaldu iragazkiaren aukerak. Irudi honetan ikus daitezke:

Kroma iragazkiaren aukerak

Interesanteena kolorea hautatzeko aukerak dira. Gehienetan saturazio handiko koloreak erabiltzen dira (berdea, urdina edo magenta), berdea usu giza azalaren kolorea egoera arruntetan berdetik gutxi duelako. Custom aukeran pertsonalizatu daiteke kolorearen tonua, batez ere pick up kolore hautatzailearen bidez.
Komeni da Antzekotasuna kontrolarekin jolastea atzeko planoa guztiz desagertu arte eta pasatu gabe aurreko planotik deus ez gardentzeko.

Hona hemen adibide bat nola erabili daiteke OBSeko kroma efektua bideo-tutorial batean: https://www.youtube.com/watch?v=z5cGrUyLGOQ

Openshot bueltatu da Luberri sistemara

Bideo editorearen 2.2 bertsioa Luberri sisteman ez zebilen -hobe esanda, ez zen ikusten- baina atera berri duten 2.3 bertsioa bai.

Gainera berritasun interesgarri batzuk ekarri ditu. Hona hemen, labur deskribatuta, deigarrienak:

• Eraldatzeko tresna (Transform Tool): haren bidez klip batean eskuin klik eta "Eraldatu" hautatzean ikusteko leihoko fotograman nodoak agertzen dira eta klipa txikiagotu (Ctrl sakatuta proportzioa mantendu nahi baduzu) eta pantailaren edozein tokitan koka daiteke. Erreproduzitzeko markatzailea beste puntu batean kokatu eta bertan tokiz edo lekuz aldatzen baduzu bertan marka bat egiten du eta erreproduzitzean tamaina edota kokapena aldatuko du.
• Hobekuntzak zoom tresnan: Orain denbora-eskala alda daiteke klipak hobe kontrolatzeko  Ctrl tekla eta saguaren gurpil aurrera (handiagotu) eta atzera (txikiagotu) eginez eta, hori egitean, fotograma aktiboa ez da galtzen eta zentratuta geratzen da.
• Labana tresna (razor tool) edo klipak ebakitzeko artazia tresna barrara bueltatu da.
• Hobekuntzak tituluetan: titulu motak orain koadro txikitan agertzen dira sareta batean eta tituluaren izena eta testuak fitxa bakarrean agertzen dira.

Bideo honetan ikus daiteke nobedade hauen demostrazio bat:


Beste berritasunak eta konpondutako akatsak ikusteko, eta aplikazioa deskargatzeko jo proiektuaren blogera.


Oharrak:

• Probak egiten proiektua itxi da. Badirudi egonkortasuna aplikazio honen puntu ahula izaten segitzen duela, batez ere proiektua tamaina eta efektuak hartzen dituen neurrian. Hori kontutan izanda proiektu bat hastean egin behar dugun lehenengo gauza proiektua gordetzea eta izen bat ematea da. Horretaz gain sarri gordetzea komeni da edota hobespenetan gordetze automatikoa sarriago egitea agintzea -nik minutu bat jarri dut-.
• Luberri 16.04.5 bertsioan, noski, Openshot-ek bere tokia edukiko du (Kdenlive-en ondoan).

Ubuntu eta deribatuetan PPA bidez instalatzeko irekin terminala (Crtl+Alt+t) eta azpiko aginduak banaka kopiatu eta terminalean exekuta itzazu:

sudo add-apt-repository ppa:openshot.developers/ppa sudo apt update sudo apt-get install openshot-qt

Nola lausotu edo pixelatu irudi baten edo bideo baten area

Eskolan ikasleen argazkiak egin edo bideoak filmatzean argi ibili behar gara eta senaz jokatu.

 Ikasleek ez dute dantzatu edo antzeztu behar euren irudiak erakusteko. Filmatzean ikusezin izaten saiatu behar dugu ekintza ez baldintzatzeko. Lehenengo planoak ekidin behar dugu. Barregarri edo iraingarri izan daitezkeen irudiak ezabatu behar ditugu eta, funtsean, zuhurtziaz jokatu behar dugu.

Ikasleren baten irudiak argitaratzeko baimenik ez badugu saiatuko gara irudietan ez ateratzen, baina, beti ere, ikaslea baztertuta sentitu gabe. Aukera bat izan daiteke berak ateratzea argazkiak.

Talde osoa ateratzen bada irudian aukera bat da ikaslearen burua lausotzea edo pixelatzea ezagutu ahal ez izateko.

Hainbat aukera daude, nik proposatzen ditudanak software libreko aplikazioak dira: irudietarako Gimp eta bideoetarako Kdenlive.

Irudiaren kasuan Gimp editorearen bi tresna erabil ditzakegu: zirriborroa edo difuminatzailea eta pixelatzeko iragazki edo filtroa.


Bideoaren kasuan Kdenlive editorea  proposatzen dizut automaskara efektuaren bidez:


.

Irudia eta oinarria den bideoa Virtual Tour of Grove Children's Preschool haureskolako Creative Commons lizentzia duen bideoa da.

Nola sortu stop-motion bat OpenShot bideo editorean

Stop-motion-ak eta argazkien bidezko time-lapse-ak sortzeko gakoa irudiak sekuentzia moduan inportatzea eta denbora-lerroan ere sekuentzia eran kokatzea da. Ikus dezagun nola egin daitekeen:

1- Deskargatu argazkiak ordenagailura.
2- Ireki OpenShot eta fitxategi-arakatzailea. Hautatu argazkiak arakatzailean, arrastatu eta jaregin OpenShoten proiektuaren fitxategien kutxan.

3- Editoreak galdetuko digu ea sekuentzia moduan inportatu nahi dugun: BAI.

(agian editoreak esango digu lehenengo irudia ez dela baliozko irudia, bideoa edo audioa. OK, onartu).

4- Hautatu argazki guztiak proiektuaren fitxategien kutxan Ktrl+A eginda.

5- Hautatutako argazkien gainean eskuin-klik egin eta agindu gehitzeko denbora-lerrora

6- Argazkiak nola gehitu behar diren ezartzeko leihoa irekiko da:

Bertan zehaztuko dugu hasiera-unea, pista eta irudien iraupena segundotan. Kasu honetan 0,20 segundo jarrita bideoan segundoko 5 fotograma izango ditugu. Zuk erabaki tartea.

7- Hortik aurrera nahi izanez gero tituluak, musika...eta esportatu bideoa.

Nola biratu bideo bat OpenShoten bidez

(Eguneratuta 2021-10-2an)

Nork ez dauka lagunen bat bideoak bertikal filmatzen dituena, batez ere mugikorrarekin, eta gero ordenagailuan edo telebistan horizontal ikusi nahi dituena?

Hona hemen nola eman buelta bideo bati OpenShot bideo-editorea erabilita:


1- Ireki OpenShot eta inportatu bideoa.
2- Bideoa pistara arrastatu.
3- Ikustailean bideo fotogramaren eskuin aldean kokatu biratzeko ikurra ikusi arte eta saguarekin eragin behar den posizioan utzi arte.

 Bukatzeko bideoa esportatu nahi duzun formatu eta kalitatean.


OpenShot instalatu behar baduzu Ubuntu eta familiarako software-zentrotik egin dezakezu, beste distribuzio motarako deskarga-orritik eta PPA bidez mezu honetan azaltzen den eran.