Batzuetan ikasleren bat bere mahaigainaren (Cinnamon) ezarpenak probatzen mahaigaina bera desitxuratzen du eta ez daki nola lehengoratu. Arazoa larriagoa da erabiltzaile generikoa erabiltzen den ikastetxeetan zeren eta kasu horretan gainerako ikasleei eragiten die.
Konponbidea:
Luberriren kasuan administratzaile gisa erabiltzailearen mahaigaina konpondu edo lehenerazteko hau da terminalean itsatsi beharreko agindua, non H000000-ren ordez zure ikastetxeko domeinua jarri eta erabiltzaile-izenaren ordez inplikatutako erabiltzailearen izena, adibidez ik000000aa :
Luberri ez den Linux Mint Cinnamon arruntean, arazoa izan duen erabiltzailearen saioan -ez da behar administratzailea izatea- terminala ireki (Ctrl+Alt+t) eta ondoko agindua itsatsi.
1- Instalazio USBa sartu (USBa EFI izan behar du, sblive+Systemback edo iso+Rufus).
2- BIOSa irekitzeko piztu eta segituan Fn+F2 sakatuko dugu.
3- Boot fitxan Fixed Boot Order aldatuko dugu. 1.go postua hautatu eta sakatu Sartu. Irekitzen den leihatila urdinean USBa hautatu (USBaren marka agertuko da eta UEFI ezaugarria). USBa agertuko ez balitz itzali eta USBa beste atakan sartu eta hasi berriro.
4- Save&Exit fitxan gorde eta irten (Save and Exit). Luberri instalatuko dugu. Mezu honetan bakarrik aipatuko ditut berezitasunak, Luberriren instalazioa zehaztasunekin hemen kontsultatu dezakezu.
5- Systemback-en menuan lehenengo aukera hautatu, Boot live system. Erabiltzailea adminpremialocal, pasahitza luberri.
6- Gparted irekiko dugu partizioak egiteko. Hau da ekipoak dituen partizioak: ikus daiteke C handi bat duela eta D txiki bat. Desproportzio hori ikusita nire gomendioa da C txikitzea.
Txikituko dugu 125GB inguru liberatzeko eta bertan sortuko dugu:
100MBeko fat32 partizio bat.
25000MBeko ext4 partizio bat
100000MBeko ext4 partizio bat
7- Aplikazioak > Sistemaren konfigurazioa > Systemback > System install
eta bertan administratzailearen izena eta pasahitza sartu eta partizioen esleipenetan:
8- Instalazioa bukatzean, berrabiaraziko dugu eta berriro Fn+F2 BIOSean sartzeko.
Boot fitxara joan eta UEFI Hard Disk Drive BBS Priorities sakatuko dugu zehazteko Linux-eko boot-efi erabiltzeko eta ez Windows-en boot-efi.
Sartzen garenean lehenetsita dago Windowsena.
Lehenengo postuan klikatu eta hautatu Ubuntu.
9- Save&Exit fitxan gorde eta irten (Save and Exit) klikatu eta Grub agertuko zaigu sartzeko Luberrirekin edo Windows-ekin.
Berrabiarazi ondoren komeni da agindu batzuk exekutatzea entzungailuak erabili ahal izateko. Terminalean, hurrenez hurren, agindu hauek exekutatu:
sudo xed /etc/modprobe.d/alsa-base.conf
eta dokumentuaren bukaeran itsatsi lerro hau:
options snd-hda-intel model=alc288-dell1
ondoren gorde eta exekutatu hau:
sudo /sbin/alsa reload
eta soinu jack bidezko gailuek funtzionatuko dute.
EAEko Hezkuntza Sailak ikastetxe publikoak hornitzean aukera ematen die chromebooka edo ordenagailua hautatzeko. Hainbat ikastetxek Windowsen funtzionamendu kaskarragatik, errazkeriagatik, hornitzaileen publizitateagatik Googleren gailua hautatu dute.
Arrisku horren aurrean Hezkuntzan Librezalek, Iñigo Gebararen eskutik, infografia bat prestatu du laburbiltzeko ordenagailuen abantailak, batez ere, ordenagailu horietan Luberri/Linux instalatuta (Luberri edozein ordenagailutan instala daiteke, ez ordea tableta eta chromebooketan).
Sweet Home 3D etxeak eta bestelako lokalak diseinatzeko aplikazio libre, plataforma anitza, sinple eta atsegina da.
Erabiltzeko modua oso erraza da. Gela edo etxea 2D plano batean diseinatzen da eta aplikazioak automatikoki 3D itxura erakusten du beheko leiho batean.
Ordena logikoa izaten da zorua marraztea, kontuan izanik saretaren karratu handiek metro bat dutela, ondoren hormak, gero ateak eta leihoak, eta bukatzeko berogailuak, altzariak, objektuak, argiak, landareak eta etxetik kanpokoak katalogotik hartu eta 2D planora arrastatuko ditugu.
Elementuak mugitu eta biratu daitezke, eta klik bikoitza eginda agertzen den koadroan bere neurriak, testurak, distirak eta abar zehaztu daitezke.
Etxeak solairu bat baino gehiago badu behar dituenak joango gara gehitzen eta osatzen.
Internetetik kargatu daitezke etxe modeloak eta altzari eta osagarrien bildumak.
Behin etxea prest dagoenean nahi dugun ikuspuntutik argazkiak ateratzen ahal ditugu edota bideoa grabatu markatu dezakegun ibilbide baten zehar.
Bideo honetan aplikazioaren hornitzaileak laburbiltzen du etxea osatzeko prozesua.
Debian, Ubuntu eta deribatuetan instalatu daiteke terminalean agindu hau itsatsita:
sudo apt install sweethome3d
Instalatzean aplikazioa erdaraz agertuko da -ingelesez sistema euskaraz baduzu-. Euskaraz jartzeko urrats hauek eman behar dituzu:
S
Joan aplikazioaren Itzulpenen orrira eta deskargatu "Other translation supported" atalean dagoen Euskara fitxategia (bertako estekan klik egiten baduzu deskargatuko da ere).
Sistemak proposatuko dizu deskargatu berri duzun basque-6.4.sh3l fitxategia SweetHome3D aplikazioaren bidez irekitzea.
Ados klikatu onartzeko eta aplikazioa hemendik aurrera euskaraz azalduko da.
Erabilera ikastetxeetan.
Aplikazioa hau oso interesgarria da lehen hezkuntzatik hasita, institutu eta unibertsitateraino.
Hain da erraza ez dela ezagutza teknikorik behar. Gazte gaztetatik erabili daiteke. Esate baterako, ikasleei eskatzen ahal zaie bere logelako planoa paper koadrikulatuan marraztea -neurriak hartuta bada hainbat hobe- eta gero, irakaslearen laguntzaz, ordenagailuan diseinatu. Tresna ederra neurriak, eskalak eta matematika orokorrean lantzeko, baita kolorea, diseinua, testurak, argiak eta abar.
Bereziki interesgarria da, behin oinarrizko erabilera kontrolatzen dutenean, haiek sortzea gogoko logelak, etxeak, lokalak, ikasgelak eta abar.
Sweet Home 3D Luberri sisteman integratuta dago eta haren hurrengo bertsioan, noski, euskaraz mintzatuko da. Baina zuk aplikazioa instalatuta baduzu ez duzu itxaron behar, hizkuntza-paketea deskargatu eta inplementatu.
Luberri sistema eta GNU/Linux gehienetan inprimaketak kudeatzen dituen zerbitzua CUPS aplikazioak ematen du. Aplikazio honek eta Linuxen kernelak azken urteetan asko aurreratu dute eta orain ordenagailuak detektatzen dituzte automatikoki lokalki lokalki lotuta dituzten inprimagailuak eta sareko asko. Zoragarria da sareko administratzaileentzat baina batzuetan arazoren bat sortzen du, esate baterako ikasleei inprimagailuak ere agertzen zaizkie, eta askotan ez da komeni.
Nola galarazi ikasleei instalatuta dagoen inprimagailu bat erabiltzea?
Administratzaile gisa ireki Sistemaren ezarpenak > Hardware > Inprimagailuak eta ikasleei galarazi nahi duzun inprimagailu(et)an eskuin klik egin > Propietateak > Erabilera kontrola.
Hor bi aukera dugu: baimentzea batzuei edo galaraztea guztiei bat edo batzuk salbuetsita. Oro har, gehienetan interesgarriena izango da debekatzea guztiei irakasleei izan ezik.
Dena den sistema horrekin beste hainbat aukera ere badira.
Esaten da edozein 0 bertsioak limatu gabeko izkinak dituela eta hori gertatzen zitzaion Luberri_20.04.00 bertsioari, bazituen limatu beharreko izkin batzuk.
Batetik Linux Mint-ek hartutako erabaki bat zela medio bere Firefox aplikazioan Google bilatzailea erabiltzeko buelta pare bat eman behar dira, eta eskoletan, tamalez, haren dependentzia handia dago eta bueltak emateko tenore gutxi. 'Arazo' hori Ubunturen Firefox instalatuta konpondu dut.
Bestetik, segurtasun arrazoiak direla medio, bai Ubuntuk bai Mintek gonbidatua saioa baztertu dute. Zenbait ikastetxe, liburutegi, elkartetan, ordea oso erabilgarria da eta Lezoko Xabier Morazaren laguntzari esker bertsio berriak gonbidatu saioa du.
Aplikazio berriak etorri dira Luberri taldera:
Chromium nabigatzailea bueltatu da. Linux Mint errepositorio bat berarentzat muntatu du eta horrek bidea erraztu du.
Draw.io diagramak egiteko Googlen mahaigaineko aplikazioak online aplikazioa baino arinago funtzionatzen du eta diagrama ez hierarkikoak eta infografiak egiteko tresna baliotsua da.
Sound Converter audio formatuen bihurtzailea Handbrake bideo bihurtzailearekin batera bertan behera geratu den Curlew bihurtzailearen tokia oso ondo betetzen dute.
Distira kontrolatzeko Brightness and gamma apletta eramangarrien distira paneletik kontrolatzeko aukera ematen du. Hainbat ekipok ez dute teklatu bidez kontrolatzeko aukerarik ematen behar hori aplett berriak betetzen du.
Horretaz gain sistema eta aplikazioak 2021/1/19an eguneratuta daude.
Luberri_20.04.1 deskargatzeko eskuineko panelean Luberri instalazioa klikatu eta bertsioaren iso irudia deskargatu ahal izango duzu. Iso fitxategi horrekin liveUSB bat sortzen ahal duzu eta haren bidez Luberri sistema live moduan probatu, deus aldatu gabe, eta gustatuz gero instalatzen ahal duzu. LiveUSB edo abio USBa nola sortu, probatu eta instalazioa nola egin instalazio jarraibideetan deskribatzen da.
EAEko Lehen Hezkuntzako ikastetxe publikoetan Hezkuntza Sailak Eskola 2.0ko 2009ko ASUS Eee PC zuri berdeak ("matxinsaltoak") erretiratu eta 5. mailarako TTL markako notebook edo eramangarri txikiak hornitu ditu.
2020koek etiketa zuria dute:
Ordenagailuaren ezaugarriak
Prozesadorea: Intel Celeron N4120 Gemini Lake (lau nukleo 1,1Gh)
RAM: 8 GB
Biltegia: 240 GBeko SSD diskoa
Wifia: RTL8411
240 GBeko diskoa horrela dator partizionatua: sistema eta datuak partizio bana Windows eta Linuxerako, bakoitzak 111,5GBkoa.
Zergatik instalatu Luberri datorren Ubunturen ordez? Bi arrazoi nagusi daude
Luberrik domeinuan integratzeko aukera ematen du. Horri esker ezagutzen ditu ir, ik eta ad domeinuko erabiltzaileak eta nork bere, IKASLEAK, IRAKASLEAK, ADMINISTRAZIOA edota OROKORRA karpeta partekatuak erabil ditzake.
Luberrik testu, irudi, audio, bideoa lantzeko eta hezkuntzarako propioak diren hainbat aplikazio ditu instalatuta (ikusi bere aplikazio nagusiak). Horri esker edozein zereginetarako erabili daiteke programarik instalatu gabe.
Luberri instalatzeko distribuzioa deskargatu eta instalazio USB bat prestatu behar da UEFIrekin bateragarria jarraibideetan deskribatzen den moduan.
Modelo honetan USBtik abiatzeko F2 sakatu > Boot Manager (abioaren kudeaketa) eta bertan EFI Boot Devices zerrendan erabiltzen ari garen USBaren markan klik egin dut.
Systembacken menuan bigarren aukera egingo dugu: installer
Administratzailearen datuak eta ordenagailuaren izena zehaztu ondoren partizioen esleipen leihoa agertuko zaigu, bertan:
a.- 100MBeko Linuxerako boot-efi partizio bat sortu gehitu behar dugu. Horretarako 118GB ext4 partizioa ezabatuko dugu eta espazio horretan sortuko dugu 100MB partizio bat eta gainerako espazioan beste bat ext4 formatukoa.
b.- Sortutako bi partizio horiei esleituko diegu:
100MBekoari boot-efi esleitu (gezi zuzen berdea klikatua onartuko dugu).
118GBekoari "/" esleitu eta onartu.
Bi esleipen hauek eginda Next sakatu eta instalazioa burutuko da.
Lehenengo inpresioa da errendimendu interesgarria duela. Celeron 4120 prozesadorea eta SSD diskoa oso errendimendu interesgarria ematen du kontsumo gutxirekin (6 bat ordu markatzen du bateriak). Luberrik 55 segundo behar izan ditu arrankatzeko eta 1GB RAM jaten du abiatu berria.
Wifia, bluetooth eta touchpada ondo funtzionatzen dute eta funtzioen teklak (soinua igo eta jaitsi, distira igo eta jaitsi eta abar ondo funtzionatzen dute.
Ez dakit, aurrekoen antzera, hamar urte iraungo duten martxan baina orain erabiltzeko oso katxarro interesgarriak dira. On dagizuela.
2021ekoek etiketa beltza dute:
Ezaugarri antzekoak dituzte eta hainbat diferentzia: BIOS desberdina eta ext4 partiziorik ez dute.
Hauetan Luberri instalatzeko Luberriren USBa sartuko dugu, piztu eta Supr tekla sakatuko dugu BIOSean sartzeko.
Behin BIOSean gaudela menuko Boot fitxara joan eta zerrendako beheko partean hautatuko dugu UEFI eta USBaren marka duen elementua.
Behin USB bidez abiatzen denean Live moduan sartuko gara, Aplikazioak > Sistemaren tresnak > Gparted eta Windowsen partizioa handia txikiagotuko dugu (erdiarekin nahiko izango da). Sortutako hutsunean sortuko dugu:
100MBeko Fat32 partizio bat
Gainerakoan beste bat geratzen den espazio osoarekin eta Ext4 formatua.
Aplikatu aldaketok.
Ondoren Linux instalatuko dugu: Sistemaren tresnak > Systemback > System Install.
Administratzaileren eta ordenagailuaren datuak sartu ondoren partizioetan instalatu beharrekoa zehaztuko dugu:
100MBekoan Boot-efi
Ext 4 partizioan /, alegia Linux
Instalazioa bukatzen denean esango diogu berrabiarazteko ordenagailua eta, garrantzitsua, berrabiaraztean Supr tekla sakatuko dugu BIOSean sartzeko. Menuko Boot fitxan joango gara HDren UEFIen ordena aldatzera: lehenengoa agertzen da Windows eta bigarrena Ubuntu. Lehenengoan sakatu eta Ubuntu hautatu. Gorde eta utzi abiarazten.
Kitto.
Text-to-speech function is limited to 200 characters
UEUk antolatuta Luberri sistema eragilearen gaineko ikastaroa eman dugu Donostiako Antigua Luberri institutuan bertako IKT dinamizatzailea den Alain Urizar eta biok.
EAEko Lehen Hezkuntzako ikastetxe publikoetan Multiclass monitoreekin batera Asus R541U eramangarriak jaso dituzte.
Asus eta GNU/Linux ez dira lagunak.
Kontua da PCIe Bus Error bat ematen duela plakak eta horrek oztopatzen dituela instalazioak, eta instalazioa burutzekotan errorearen erregistro mezuek / partizioa betetzen dutela.
Arazoa ematen ez zuen kernel batetik abiatuta eta AskUbunturen mezu honen laguntzaz lortu dut Luberri 16.04 ongi funtzionatzea eta iso irudi hau sortu dut:
Instalazioa egiteko eta ondoren hiru gauza kontuan izan behar dira:
Asus R541U UEFI dute beraz jarritako iso irudia USB batean jartzeko Windowseko Rufus aplikazioa erabili behar da.
Administratzaile bezala sartu behar bada pasahiza 013378premia da.
Behin instalatua ondo ibiliko da baina, erne, eguneraketak egitean Grub-a eguneratzen bada galdetuko du ea oraingo konfigurazioa mantendu edo berria jarri eta oraingo konfigurazioa mantendu behar da, bestela errorea martxan jarriko da.
Bestetik 16.04 arrunta instalatuta baduzu eta abiatzean zein itzaltzean "
pcieport 0000:00:1c.0: PCIe Bus Error:" mezu etengabea ikusten baduzu kon
mezu etengabe ikusten baduzu konpon dezakezu AskUbuntuko mezu honetan deskribatzen den moduan.
Hezkuntzarako bereziki bideratutako Luberri sistemak bertsio berria kaleratu du: 18.04.8 hain zuzen ere.
Deskarga, instalazio jarraibideak eta bertsioaren berritasunak alboko paneleko Luberri instalatu estekan daude.
Labur, Ubuntun oinarritutako sistema honek zeukan bi aplikazio pribatiboak: Master PDF Editor eta Google Earth bertsio berrian kanpoan geratu dira. Lehenengoaren tokia, pdf fitxategietan oharrak eta bestelako edizioak egiteko Okular aplikazioak hartu du (oharrak eta berriztapenak Okularren) eta bigarrenak online bidez erabili daiteke Firefox-en bertan helbide honetan: https://www.google.com/earth/.
Beste ordezkapen bat ere egon da: pantaila kapturak egiteko Flameshot aplikazioak utzi gaitu eta Ksnip programak hartu du bere tokia, izan ere, arinagoa eta edizio aukera zabalagoak ditu (informazio gehiago).
Horretaz gain marrazketarekin lotutako beste bi aplikazio berri ditu Luberrik, biak libre eta euskaldun: txikientzako Tuxpaint eta bigarren hezkuntzarako LibreCAD. Azken hau 2Dko marrazketa teknikorako, 3Drako FreeCad-ek segitzen du.
Horretaz gain aipatu daiteke LibreOffice-k 6.0.3 bertsiotik 6.3.4 bertsiora jauzi eginda beste formatuekiko bateragarritasuna hobetu du. Bai kernela zein aplikazio askok bertsio berritu dira.
Bukatzeko Eskola 2.0ko 32 biteko ordenagailu zaharrek (zuri-berde eta beltza-berdeak) ere bertsio berria dute: luberri_16.04.11_32bit.iso.
Luberri duen ordenagailu bat Multiclass monitore interaktibo batean konektatzeko behar dugu:
VGA + audio edo HDMI kable bat
B motako USB kable bat (inprimagailu lokalak konektatzeko erabiltzen direnetako bat).
VGA eta HDMI sarrera bakoitzak bere bikotea den USB touch sarrera bat du. Kutxakoak parekatuta daude. Aldatuz gero probatu behar dugu zein den parekatzea.
Ubuntu 14.04rako kontrolatzaile bat instalatu behar da baina 16.04tik aurrera ez da kontrolatzailerik instalatu behar. Badirudi Linuxen kernelean integratu dutela.
Oharrak:
Open Sankore arbel aplikazioan ukimena ez du funtzionatzen, bai ordea bere ondorengoa den OpenBoard-en.
Luberriren ohiko interfazea den Gnome Flashback-Metacityn menuak bai baina hainbat azpimenuk ez dio erantzuten ukimenari. Hori dela eta gomendatzen dut monitore hauetan Ubunturen ohiko interfazea den Gnome Shell erabiltzea. Interfaze honetan monitoreak hobe erantzuten du. Horretarako saioa hasteko pantailan izenaren ondoan dagoen Gnomeren ikurrean saguarekin (pantaila horretan touchpad-ak ez dabil ongi) klika eta aukeran dauden hiru interfazeen artean Ubuntu aukeratzea. Erabiltzaile guztiek hori egin behar ez izateko administratzaileak Lightdm-ren ezarpenak alda dezake terminalean hau idatzi:
Eta irekitzen den fitxategian user-session=gnome-flashback-metacity jartzen duen tokianuser-session=ubuntu jarri eta gorde.
Ubuntu Shell interfazeari Luberri klasikoaren itxura eman nahi badiozu mezu honen jarraibideak segi. Instalazioak behin bakarrik egin behar dira baina erabiltzaile bakoitzak bere ezarpenak moldatu behar ditu.
Oharra: edozein interfazean dela LibreOfficeren menuak bai baina azpimenuek ez diote ukimenari erantzuten (Promethean arbeletan gauza bera gertatzen da).
Irungo Berritzegunean egindako instalazioa:
Jarri dugun ordenagailua Hidetec bat txartel grafika duena HDMIz konektatuta zeren eta HPak VGA bidez ez zuen ematen monitoreak duen 1920x1080 bereizmena.
Konektatzeko kable bat eraman dugu eta konektatu dugu bai ordenagailua bai monitorea kablez. Horretarako 1000Mbps-ko Tp-link switch bat jarri dugu.
Bukatzeko ukimen pantaila izan arren idazteko pantailako teklatua ez da erosoa eta, bestela ere, atzamarrez erabiltzeak, niri bederen pantailaren gertutasunagatik, zorabio pixka bat ematen dit. Horregatik haririk gabeko teklatua eta sagua jarri diot baztertuta genuen atril batean.
Zer diferentzia dago iso irudia eta sblive irudien artean?
iso irudiak: hainbat aplikazio erabili daitezke iso batetik abio USB sortzeko. Horien artean Windowserako Rufus erabilita sortzen den USBa EFI duten ordenagailuetarako ere balio dute.
slive irudia: nahi eta ez Systemback aplikazioa erabili behar da abio aplikazioa egiteko, baina horrela sortutako USBa EFI zein legacy ordenagailuetarako balio du.
Orain ikusiko dugu nola sortu abio disko bat sblive irudi batetik abiatuta.
sblive irudiak dira Systemback sortzen dituenak, beraz zuk sortu baduzu irudia ez duzu deskargatu behar. Sblive irudia Luberri Sistematik deskargatu baduzu fitxategia /home karpetara eramango dugu, horretarako deskargaren karpetatik ondokoa exekutatu terminal batean, kontuan izanik fitxategiaren izena egokitu beharko duzula:
sudo mv luberri_18.4.5_64bit.sblive /home
Ondoren Systemback aplikazioa abiatu (Aplikazioak > Sistemaren tresnak > Administrazioa > Systemback) eta menuan Live system create hautatu.
Sartu USBa eta gezi berde borobila klikatu freskatzeko informazioa.
Ondoren, hauta ezazu instalatu nahi duzun sblive irudia eta USBa (biak urdinduko dira) eta sakatu Write to target.
Minutu batzuen ondoren prest edukiko duzu USBa.
USB hori edozein BIOSerako balio dezake (EFI zein Legacy). Mezu honetan deskribatzen da nola instalatu Luberri EFI moduan dagoen Acer Travelmate batean.
Jarraibide hauek bereziki Jaurlaritzak irakasleen erabilpenerako banatu dituen Acer Travelmate P259en BIOSean oinarritzen dira. Beste BIOSetarako agian egokitu beharko dira.
Urratsez-urrats
1. Deskargatu Luberri sistemaren iso irudia (blog honen ezkerreko paneleko Luberri instalazioa) eta prestatu EFI motako BIOSerako bateragarri den instalaziorako USBa. Horretarako Windowseko Rufus doako aplikazioa erabiltzen ahal duzu (berak proposatzen du EFI eta BIOSerako bateragarria den instalazioa).
2- Instalazioa egin ahal izateko BIOSera sartu behar gara (arrankatzean F2) Security > Ezarri pasahitza BIOSari (nire gomendioa da adminpremialocal-ek duena) eta desgaitu (unable) Secure boot. F10 gorde eta berrabiarazteko. BIOSean ez bada sartzen kontsultatu bukaerako oharra.
3- Sartu USBa (batzuetan detektatzen du USB 3n eta beste batzuetan USB 2n), piztu eta F12 sakatu (beste ordenagailuetan arrankeko ordena edo boot menu izan daiteke F11, F10, F8 edo BIOSetik jartzen da) eta zerrendan Luberri duen USBa hautatu.
4. Systemback-ren menuan Boot Live System aukeratu partizioak prestatzeko instalazioarekin hasi aurretik.
5. Erabiltzailea: adminpremialocal Pasahitza: luberri
Aplikazioak > Sistemaren tresnak > Administrazioa > Gparted
eta bertan txikiagotu Datos NTFS partizioa liberatzeko 100GB behintzat, eta bertan sortu:
100MBeko fat32 partizioa
4GBeko linux-swap
25GB ext4
gainerakoa ext4
Tresna barran Aplikatu klikatu onartzeko. Behin aldaketak eginda itxi Gparted eta:
6- Instalazioa hasteko, berrabiarazi gabe: Aplikazioak > Sistemaren konfigurazioa > Systemback (luberri edo behar den pasahitza jarri) > System install
a- Administratzailearen izena, pasahitza eta ordenagailuaren izena (letraren bat aldatu Windowseko bera ez izateko).
b- 4 partizioak esleitu (kontuz! ezkerrerantzako gezia klikatu behar da bakoitzean onartzeko):
eta NEXT sakatuta instalazioa gauzatuko da. Instalazioa bukatzean berrabiarazi ordenagailua. Acer agertu bezain pronto USBa atera eta F2 klikatu BIOSa agertzeko
7- Instalazioa bukatzean ordenagailua berrabiarazi eta, piztean BIOSean sartu (F2), lehen jarritako pasahitza idatzi eta Security fitxara joan eta aktibatu (enable) Secure boot.
8- Security fitxan bertan Select an UEFI file as trusted for executing:> Lehenengo HD 00 hautatu eta sartu > EFI > Ubuntu hautatu eta sartu > grubx64.efi hautatu eta sartu > Boot description eskatzen du eta Luberri idatzi, sartu.
9- Boot fitxan arrankeko ordenan aukeratu zerrendako azkenekoa den EFI File Boot 0: luberri eta F6 teklaren bidez gora eraman.
10- Fitxa horretan bertan Secure Boot > disable (ezgaitu)
11- Security fitxara pasa eta pasahitza kentzeko Set Supervisor Password klikatu. Sartu oraingo pasahitza eta, deus idatzi gabe, sartu, sartu pasahitza hutsa uzteko. F10 gordetzeko eta abiarazteko.
Dena ondo badoa, Grub agertuko da eta sartuko da Luberrin.
Bukaerako oharra: Ordenagailu batzuetan Windows edota BIOSeko abio bizkorra edo fast boot aktibatuta dute. Horrek eragiten du Windowsen sartzea BIOSetik pasa gabe. Fast boot desaktibatzeko utzi Windowsen sartzen eta energia-ren ezarpenetan: "aukeratu itzali eta piztu botoiek zer egiten duten" > "Aldatu une honetan erabilgarri ez dauden ezarpenak" > Desaktibatu abio bizkorra.
Hori eginda ere ez badizu uzten BIOSean sartzen eta berriro joaten bada Windowsera, egin SHIFT+Berrabiarazi eta agertzen den menuan aukeratu Arrankatzea USB bidez.
Hiru hilabete pasa dira azken bertsiotik eta eguneraketa asko egon dira tarte honetan. Horietaz gain hainbat cache ezabatuta lortu dut irudiaren tamaina txikiago egitea eta horri esker FreeCAD aplikazioa sartu da berriro Luberrin.
Harekin batera Foliate epub eta gainerako e-liburuen irakurgailua. Irakurgailu honek oharrak, nabarmentzeak, hiztegiko kontsultak, bilaketak... eta abar egiteko aukera ematen du. Tresna baliotsua batez ere literaturako irakasleentzat, izan ere, literaturako klasikoak doan eta erraz eskuratu daitezke epub formatuan eta IKASLEAK karpetan jarrita -edo bestela- ikasleentzat eskuragarri jar daitezke.
Ordenagailuak domeinuan sartzeko eragiketa errazteko script txiki bat prestatu dut (Sistemaren tresnak > Administrazioa > Domeinuan sartu) garai bateko domainjoin-gui-ren lana egiten duena.
Aspaldi honetan EAEko Hezkuntzak bidalitako eramangarriak zenbait irakaslek etxera eraman eta ezin zuten etxeko wifira konektatu. Hori konpontzeko arau bat sartu dut. Horri esker ir... erabiltzaileek wifiak atzitzeko baimena dute.
Deskargatzeko eskuin paneleko Luberri sistema lotura klikatu eta bertsioa aukeratu.
Systemback Linuxerako aplikazio librea da. Bi funtzio nagusi ditu: sistemaren errekuperazio irudiak sortzea eta sistemaren irudi instalagarriak egitea.
Nik bigarren funtzionalitatea erabiltzen dut Luberri sistema probatu eta instalatzeko.
Systemback-en garapena nahiko utzita dago baina komunitateak asko maite duenez orain arte bizirik mantentzeko bidea jorratu du.
Zentzu honetan komunitateko partaide batek Systemback 1.9.3 Ubuntu 18.04 bertsioan instalatzeko script bat garatu du:
Ekipo hauek 64biteko prozesadorea dute baina horietako batzuk BIOSean 32biteko sistemarekin ibiltzeko konfiguratuta daude. Horregatik instalatu behar zen 32 biteko Luberri edo bestelako Linuxak.
Hemen deskribatuko dut nola alda daitekeen ezarpen hori 64 biteko sistemak onartzeko. Probatu dut eta Linuxekin ongi dabil. Kontuan eduki behar da prozesu honetan Windows galtzen ahal dugula (eta orain mantenutik kanpo daudela).
Prozedura:
1- Sartu 64biteko Luberri sistema duen USBa.
2- Piztu ordenagailua eta sakatu Ezabatu edo Supr tekla BIOSean sartzeko.
3- Hautatu CMOS Setup Utility fitxa.
4- HPET Mode atalean klika 64-bit mode eta Sartu sakatu onartzeko.
BIOSaren irudia
5- F10 sakatu: gorde eta abiatu.
6- Berrabiarazten denean F12 sakatu zehazteko boot menu edo abio-menua eta bertan + Hard Disk klikatu eta agertuko den zerrendan USBaren marka duena hautatu eta instalazioari ekin.
Eskerrak Enrique Umaran lankideari honen berri emateagatik.
Pasatu didate Lenovo Yoga 520 bat ez zutelako asmatzen Luberri instalatzen.
Entzuna nuen Lenovo eramangarriak arazoak ematen zituztela Linuxekin eta pentsatu dut horregatik izango zela. Eta ez da. 256 GBeko SSD memoria du eta, irakurri dudanagatik RAID moduan ezarrita Linuxek ez zuen detektatzen. BIOSean begiratu eta AHCI moduan ezarrita dago eta Systemback Live moduan, GParted bidez, ikusten du eta partizioak prestatu daitezke baina instalazioa abiatzean partizioak ezin dira esleitu SDD memoria ez delako muntatzen instalazio aplikazioan.
Soluzioa: Ubuntu 16.04.3 instalatu eta Luberri bihurtu. Ubunturen instalazio aplikazioak arazorik gabe ikusten du SSDa eta partizioak esleitzeko eragozpenik ez du.
Ekipoan dena doa ongi (wifi, soinu, txartela, ukipen-pantaila...) hatz marken pasabide biometrikoa ezik (ez dut asmatu).
Luberri sistema PBIS aplikazioa erabiltzen du Linux ekipoak Windows domeinuan sartzeko.
Zenbaitetan ekipoa domeinutik ateratzen da eta berriro sartu behar da. Horretarako egingo dugu:
Aplikazioak > Sistemaren tresnak > Administrazioa > Domeinuan sartu
Bertan domeinutik atera (leave domain) eta domeinuan sartu (join domain)
Batzuetan, ordea, ez du domeinutik atera nahi eta honelako erroretako bat ematen du:
Luberri sisteman erabiltzaile arrunt baten saiotik ekipoaren administrazio lanak, softwarea edo inprimagailuak instalatu, erabiltzaile-altak eman eta halakoak egin daitezke. Eragiketa egitean eskatuko digu administratzailearen pasahitza.
Bestetik terminalean sudo erabili nahi badugu badira bi aukera: erabiltzaile hori administratzailea egin edo, egokiagoa, terminalari esan administratzailea garela. Horretarako terminala ireki (Ctrl+Alt+T edo arakatzailean eskuin klik eta Ireki terminalean) eta komando hau idatzi: su administratzailearen-izena
su = switch user, alegia aldatu erabiltzailea.
Erabiltzailearen saiora bueltatzek terminala itxi edo exit komando exekutatu.
Oharra: ez eman inoiz inori administratzailearen pasahitza.
Otsailaren 1 eta 8an, asteazkenekin,"Linux instalazioa eta administrazioa eskolan" ikastaroa egingo da Irungo Berritzegunean.
Ikastaroa
ikastetxetako IKT arduradunei zuzenduta dago eta helburua da hastea
Linux -zehazki Luberri Ubunturen erremasterizazioa- instalatzeko, kudeatzeko eta
erabilera
zabaltzeko jarraibide, laguntza teknikoa eta irizpideak eskaintzea.
Ikastaroa zazpi ordukoa da bi egunetan banatuta.
Noiz: Otsailaren 1a eta 8an, asteazkenarekin. Ordutegia: goizeko 9:30etatik 13:00etara.
Tokia: Irungo Berritzegunea (Karrika Nagusia 43).
Programa:
Zertarako Linux. Software librearen abantailak.
Linuxen ezaugarri nagusiak.
Ubuntu: Mahaigaina, fitxategien arakatzailea, aplikazio
nagusiak eta formatuen afera.
Luberri erremasterizazioaren ezaugarriak: Windowsen Active
Directoryn integratzea, konpartitutako karpetak eta karpeta
pertsonalak mapeatzea, eta aplikazio nagusiak.
Ikastetxerako distribuzio propioa prestatu eta instalatu.
Ekipoen ezarpenak: wifia, inprimagailuak, IP finkoak...
Domeiniuaren kudeaketa Linuxetik: Terminal Server Renminaren
bidez.
Arbel digitala: Smart
eta beste modeloen instalazioa eta kalibrazioa.
Instalazioen erritmoak eta irizpideak.
Laguntza teknikoa eskuratzeko bideak.
Linux eskolan
posta-zerrenda.
Ikastaroa aurrez aurrekoa da eta laguntzako dokumentazioa Moodle
honetan dago.
Ikastarora gutxienez 4GB duen USB memoria huts bat eraman behar
da. Komeni da ere ikastetxeko portatil bat eramatea lehenengo instalazioa egiteko.
Plaza kopurua: 20.
Izena ematekoIrungo Berritzeguneko web orritik egin daiteke,
eskuineko atalean Prestakuntza ekintzak > Ekintza bilaketa
> Izenburua Linux, edo zuzenean lotura honetan klikatuta.
