luberri_22.04.2 bertsio berria prest dago

 

Luberri Linux hezkuntzarako distribuzioak bertsio berria kaleratu du: 22.01.2 eta zuzenketa eta hobekuntza batzuk egiteaz gain sistema eta aplikazioen eguneraketak ditu.

Aldaketa nagusien berri ikus dezakezu bertsioen berrikuntzen orrian.

Deskargatzeko eskuin paneleko Luberri instalazioan klikatu edo LuberriLinux.eus-en deskarga orrian.

Organic Maps kale, mendi eta errepidetako mapak euskaraz eta libre mugikorrean

 Organic Maps mugikorrean edo tabletan (Android, iOS...) OpenStreetMaps-en (OSM-en) mapak ikusteko eta erabiltzeko aplikazio libre eta euskaldun interesgarria da.

Ezaugarri orokorrak:

• Interneteko konexiorik gabe funtzionatzen du. Mapak deskargatzen dira OSMtik doan eta mugarik gabe. Mapek ez dute askorik pisatzen eta, ezarpenetan zehaztuta, SD txartelean gorde daitezke. Arinak bai baina datuz ondo hornituak: interesguneetan klikatu, beheko barra goratu eta interesgunearen informazioa agertzen da: webgunea, telefonoa, ordutegiak eta Wikipedia informazioa ingelesez. Hau dena konexiorik gabe eta segituan.
  
• Bilaketak ere konexiorik gabe egiten ditu, kale edo terminoaren bidez zein kategoriaren bidez: jatetxe, janari-denda, gasolindegia... 
• Tokia zehaztuta handik edo horra joateko ibilbidea kalkulatzen du ibilgailuz, oinez zein bizikletaz, eta bidearen maldaren profila erakusten du. Tarteko hiru puntu edo geldiune zehaztu daitezke. Garraio publikoa oraindik ez du eskaintzen. Ahots argibideak ingelesez ematen ditu (euskarazko TTS erabiltzen ez dut asmatu). Metroen lineak erakusten ahal ditu geruza baten bidez.
  
• Mendian oso ondo dabil. Oinez egiteko mendiko zidorrak proposatzen ditu (OSMri esker) eta mapari sestra kurbak erakusteko agintzen ahal zaio. Hori bai etengabe birkalkulatzen du bidea, beraz, ibilbide zehatz bat egin nahi badugu hobe Wikiloc edo antzeko gunetik deskargatu eta ireki KML edo GPX formatuan. Leku-markak sortu eta esportatu daitezke, arrastoak momentuz soilik iOSen.
  
• Oso arina izanik ere, eraikinen 3Dtan eta perspektiban ikusten dira. Arina izanik oso bateria kontsumo txikia du.
• Software librekoa da eta, horregatik, euskaraz funtzionatzen du.
• Eta horregatik ere zaintzen du erabiltzailearen pribatutasuna. Ez da erregistratu behar, ez du daturik zurrupatzen eta ez du publizitaterik.
   

Hainbat pantaila argazki:

Toki bat sakatuta eskaintzen dituen aukerak

 

Ibilbideak kalkulatzeko aukerak. Tarteko puntuak ere markatu daitezke.

Ezarpenak: egokiak eta ondo azalduta

Mendiko ibilbideak kargatu daitezke. Sestra marrek malden informazioa ematen dute.

Metroaren ibilbideak eta geltokiak geruza gisa ikus daitezke.

Kategorien bidezko bilaketek turismo, iturriak eta bestelako interesguneak erakusten dituzte.

Instalazioa

AppStore, Google Play, FDroid, Huawei AppGallery biltegietatik 

Behin instalatuta munduko eta zauden komunitateko mapa deskargatzea proposatuko dizu. Baldin eta SD txartela baduzu, maparik deskargatu aurretik ezarpenetan mapak SD txartelean gordetzeko esatea komeni da. Toki bat bilatzeko edo harako bidea erakusteko bertako barrutiko mapa deskargatu behar duzu. Komeni da wifia edo konexio ona duzun toki batean egitea. Behin mapak deskargatuta funtzionatzeko ez du konexiorik behar.

Erabilpen oharrak:

• Pantailaren beheko aldeko hiru botoiak zuriak ditu eta ez dira ondo ikusten baina egon badaude.
• Euskarazko testuetan akatsik antzemanez gero mezu honen iruzkinetan jartzen ahal duzu abisua eta saiatuko naiz zuzentzen.

 

Konklusioa:

Aplikazio pribatiboen aldean (Organic Maps MapsMe-ren fork edo aldaera bat da) oso arina da eta ez du aztarnaririk ez publizitaterik. Osorik euskaraz dago.

Mapen aplikazio libre nagusia den OsmAnd-en aldean Organic Maps arinagoa da, interfazea atseginagoa du eta, funtzionalitate gutxiago izanik, nagusiak baditu eta errazagoa da erabiltzen.

Autoan erabiltzeko nik Waze pribatiboa segituko dut erabiltzen, besteak beste euskaraz ematen dituelako ahots argibideak. 

Aplikazioaren webgunea (euskaraz)

https://organicmaps.app/eu/ 

 

Ikusi Librezalen Androiderako euskaraz dauden beste hainbat aplikazio.

 

Nola jakin web orri baten pisua

 Web orriak egiten badituzu kontuan izan behar duzu haien pisua zeren eta horrek markatuko du zenbat denbora ematen duen kargatzen, eta inori ez zaio gustatzen web orri baten karga luze jotzeak.

Badira hainbat tresna pisua jakiteko baina gustatu zaidan bat komentatuko dut: 

https://tools.pingdom.com

Web zerbitzu honetan pisua jakin nahi duzun orriaren URLa eman eta segundo gutxi batzuetan haren pisuaren azterketa ematen dizu: 

Batetik datu orokorrak: errendimendu-gradua, orriaren pisua, kargako denbora eta zenbat eskaera egiten duen.

Eta, ondoren, azterketa xehe bat jakiteko orriaren pisuak zerk eragiten duen: irudiak, scriptak, CSS eta abar eta zein domeinuei dagoen lotuta pisua, esate baterako bideoen ostatua.

Zure orriaren pisua arintzeko neurriak hartu ondoren: irudiak kendu edo txikiagotu, scripten ordez estekak jarri... azterketa berriro pasa eta ikus dezakezu neurrien emaitza.

Taiga.io proiektuen kudeaketa kolaboratiboa linean, libre eta euskaraz.

 Proiektu batean hainbat jende koordinatu behar bada Taiga tresna interesgarria izan daiteke zereginak koordinatzeko eta kontrolatzeko, batez ere partaideak fisikoki gertu ez daudenean.

 

Funtzionalitateak

• Proiektuaren zereginak Kanban ikuspegian (zutabeak dituen panela, ohikoagoa) edo Scrum ikuspegian (esprint edo lan-jario azkarrak) bistaratu daitezke. Modu batetik bestera pasatzeko aukera ere badu.

  

  Proiektu baten Kanban ikuspegia taiga.io webgunetik hartua
  

  
  
• Parte hartzaileen altak, eta bakoitzaren baimenak eta zehaztasunez kudeatu daitezke.
  
  
  
• Zereginak izendatu, etiketatu, deskribatu, dokumentazioa erantsi, epemuga jarri eta partaide bati edo batzuei esleitzen ahal zaie.
  
  
  
• Zeregina da oinarrizko elementua. Dena den, proiektua konplexua bada,  eginkizunetan multzokatu daitezke eta atazetan banandu, esate baterako lan taldeak badaude. 
  
  
  
• Proiektu edo produktuaren erabiltzaile edo bezeroek eta parte hartzaileek atzemandako erroreak,  hobekuntza iradokizunak Eskaerak (Issues) zerrenda batean bildu eta larritasun edo lehentasunen arabera etiketatu eta segimendua erraz ikus daiteke.
  
• Beste partaide batek aldaketaren bat egiten duenean horren berri jaso daiteke automatikoki nahi izanez gero.
  
• Osagarri gisa, lan kooperatiboa errazteko bi tresna baliagarri ditu:
• Wikia: non proiektuaren dokumentazioa era kooperatiboan editatu daiteke.
• Elkartu: bideo-konferentziak egiteko. Tresnan sakatuta Jitsi bidezko saio bat irekitzen du non proiektuko partaideek sar daitezkeen.
• Taiga zerbitzarirako kode irekiko aplikazio librea da eta erabat euskaraz funtzionatzeko aukera ematen du.
• Slack, GitHub, GitLab, Bitbucket, HipChat, Gogs, Hall eta beste zerbitzurekin integratu daiteke.
• Proiektuak oso pertsonalizagarriak dira eta erabilera oso intuitiboa.

 

Erabilera

Esan bezala Taiga kode irekiko zerbitzariko aplikazioa da. Deskargatu eta instala daiteke zerbitzari batean datu oso baliotsuak erabiltzen badituzu. Bestela, erabiltzeko modurik errazena taiga.io webgunean erregistratzea eta proiektuak sortzea. Nahi haina proiektu sor daitezke doan, pribatu zein publiko. Taigaren webgunean eta partaideak ere mugagabeak dira. 

 

Beste hainbat web-aplikazio interesgarri

Hika edo hitanoren aditz batuaren forma erabilienen liburuxka

 Lagunarteko hizketan erabiltzen den adizkera alokutiboaren forma erabilienak biltzen duen sakelako PDF liburuxka ekarri dut hona. Hitano batuaren aditz laguntzaile zein trinko usuenak biltzen dira DIN A4 formatuko lau orrialdetan bi aldetatik inprimatzeko eta, ondoren, tolestu eta poltsikorako DIN A5 tamainako txuleta-liburuxka.

 

Hika_aditza_liburuxka.pdf

Dokumentu hau egiteko Xabier Azkue Ibarbiaren Hitanoa Zumaian liburu interesgarria erabili dut batuaren forma erabilienak biltzeko. Liburu honen lehenengo zatia Zumaiako hitanoari buruzko ikerketa jasotzen du (pdf).

Hika aditza batuaren dokumentu osoago bat bilatzen baduzu Euskaltzaindiak argitaratutako Adizki alokutiboak (hikako moldea) deskarga dezakezu (pdf).

Eta txuleta begiratu ondoren ariketak egin nahi baduzu mugikorrerako Appa Hi! aplikazioa gomendatzen dizut. Oso ona.

Liburuxka egiteko PDF Arranger aplikazioa erabili dut.

Nola instalatu eta erabili Ibus-typing-booster idaztean hitzak automatikoki osatzeko Linux sistemetan

Idaztean hitzak automatikoki  osatzeko sistemak praktiko izan daitezke asko idazten duen jendearentzat edota tekleatzeko arazoak dituzten pertsonentzat. Bi kasutan sistema iragarle-iradokitzailea gutxiago tekleatzea lortzen du.

 

Zenbait aplikazio, hala nola LIbreOfficek, integratuta eta berez aktiboa du, baina 8 letra baino luzeagoak diren hitzetan soilik iradokitzen du. Hori konfigurazioaren bidez (Tresnak > Autozuzenketa > Autozuzenketaren aukerak) alda daiteke: zenbat eta letra kopuru txikiagoa jarri orduan eta gehiago iradokiko du.

Edozein modutan hitzen osaketa edozein aplikaziotan erabili nahi Badugu Ibus-typing-booster sistemaren plugina edo gehigarria erabili dezakegu.

Nola instalatu

 Debian oinarriko sistemetan, hala nola Ubuntu, Linux Mint edo Luberri, ireki termiala (Ctrl+T) eta agindu hau itsatsi:

sudo apt install ibus-typing-booster

Aplikazioak bere hitzen basea sortzen du erabilitakoekin baina hiztegienak ere erabiltzen ditu. Luberrik esate baterako euskarazkoa (hunspell-eu-es) eta ingelesekoa (hunspell-en-us) instalatuta ditu, gaztelerakoa interesatzen bazaizu itsatsi: sudo apt install hunspell-es-es.

 Mezu honetan ikus daiteke nola instalatu bestelako Linux distribuzioetan.

Nola aktibatu

Ibus-typing-booster aktibatzeko:

1. Sistemaren ezarpenetan Ibus sarrera metodoa hautatu behar da: horretarako Sistemaren ezarpenak > Sarrera metodoa eta, bertan, goiko aldeko Sarrera metodoaren framework-a: Ibus hautatu.
   
   
   Aktibazio abisua agertuko da eta onartuko dugu:
   
   Honako abisu hau agertuko da. Nik ez dut egin eta arazorik ez dut izan baina beste distribuzioren batean badirudi erabiltzailearen karpetako .bashrc fitxategia editatu, export hitza duten hiru lerroak erantsi eta gorde.
   
   
   
   
   
   
   
2.  Ibus hobespenak zehaztu behar dira. Horretarako: klika Aplikazioak > Hobespenak > Ibus hobespenak eta bertan batetik: Sarrera metodoa fitxan Ibus-typing-booster sarrera metodoa horrela gehitu:
   
   
   
   Orokorra fitxan desgaitu "Erakutsi ikonoa jakinarazpen gunean" sistemaren panelean gerta daitezkeen leihoen gainjartzea saihesteko.
   
   
   
   
   
3. Sistemaren panelean, gehitu behar dugu teklatuaren trepeta edo appleta Espainiera teklatutik (betetze automatikoa desaktibatuta) Typing booster teklatura pasatzeko (betetze automatikoa aktibatuta). Horretarako sistemaren panelean, ikonorik ez dagoen zona batean, eskuin klik egin eta aukeratu appletak. Bilatu teklatua appleta eta gehitu.
   
    
   Horren ondorioz, sistemaren panelaren eskuin aldean ES ikur urdina agertuko da, teklatu espainiarra aktibatuta dagoela irudikatuz. Bertan klikatu eta Beste bat -Typing Booster aukeratu.
   
   
   
   
4. Booster aktiboa dagoela (kohetearen ikonoa) klikatuko dugu eta Setup (ezarpenak) klikatuko dugula aplikazioaren funtzionamenduaren hobespenak fintzeko. Hau pertsonala da baina nik adieraziko ditut markatu ditudan hobespenak:                                                                                                     A.-  Idazten ditugun hitzak base batean sartzen ditu eta hortik aurrera eskainiko dizkigu. Hortaz gain, hizkuntzen hiztegiak erabiltzea edo ez eta zeintzuk. Norberak erabaki behar du hiztegiak erabiltzea ala ez eta erabiltzekotan zein edo zeintzuk eta zein ordenan.
              B.- Options izeneko fitxan komeni da Use inline completion markatzea, hartara hitzak aukeratzeko goitik beherako zerrendaz gain tabuladorearekin onartzeko aukera izango dugu.
   
   

 Gogoan izan panelean beti izango dugula Booster aktibatzeko edo desaktibatzeko aukera. Hemendik aurrera erabili eta erabilera findu eta hobespenak doitu. Kontuan izan emotikonoak aktibatu daitezkeela eta orduan ingelesezko hitzak erabiliz proposatuko digula.

 

 Linuxerako beste aplikazio interesgarriak