2022/5/16ko ilargi-eklipsearen simulazioa

 2022ko maiatzaren 16an 4:25etan ilargi-eklipsea ikusi ahal izango da Euskal Herritik. 

Hona hemen software libreko Stellarium aplikazioak irudikatu eta Peek aplikazioaren bidez gif animatua bihurtutako sekuentzia.

Animazioan prozesua bizkortuta dago.Lurraren itzalak 4:30etan hasiko da ilargia estaltzen eta 5:30etan estaliko du guztiz. Ilargia itzalean eta gorriz tindatua egongo da. 6:50etan itzala pasa eta ilargia argitzen hasiko da, 7:50etan erabat oso, bete eta argi ikusi arte, nahiz ordurako eguzkia esna egongo den eta agian ez dugu azpiko animazioan bezain argi ikusiko.

Simulazioa argigarria izan arren errealitatea kitzikagarriagoa da. Iratzargailua jarri, aulki tolesgarria hartu eta argi kutsadura gutxiko toki bat bilatu ikuskizuna gozatzeko. 

Nola jarri Luberri sistema ukranieraz

(2022/5/20an zuzenduta)

 Ikastetxe batean eskatu didate erakustea nola jartzen den Luberri sistema ukraineraz eta hemen azalduko dut nola egin dugun.

Luberriren testu editorean karaktere zirilikoz idazten

 

Ezarpenen aldaketak ikaslearen mini-eramangarrian egin dugu. Horretarako:

1- Ikaslearentzat erabiltzaile lokal bat sortu.

Ikaslearentzat erabiltzaile lokal bat sortu dugu: administratzaileak Sistemaren ezarpenak > Erabiltzaileak eta taldeak > Gehitu erabiltzaile estandarra eta ikaslearen izena jarri.

Aukera dago pasahitza jartzeko erabiltzaile honi. Ez da ezinbestekoa.

 Administratzailearen saioan:

2 Ukrainera hizkuntza instalatu

Sistemaren ezarpenak > Hobespenak Hizkuntzak > Instalatu > Gehitu > Ukrainian, Ukraine

 

Ukrainera jarri ondoren haren hizkuntza-paketeak instalatzeko aginduko dugu:

 

Administratzailearen saiotik atera eta sortu berri dugun ikasle ukrainarraren saioa irekiko dugu. Bertan:

3- Ikaslearen teklatu zirilikoa jarri.

Ukrainan, Errusian eta Bielorrusian bezala, teklatu zirilikoa erabiltzen dute. Hori konfiguratzeko :

Sistemaren ezarpenak > Hardwarea > Teklatua > Diseinuak > + gehitzeko beste diseinu bat > Ukranian (typewriter).

 Eta zerrendatik Spanish kendu (hautatu eta - ), ez da nahikoa ukrainarra gainean jartzea. 

 

4- Ikaslearen hizkuntza ukrainera jarri.

Sistemaren ezarpenak > Hizkuntzak

Sakatu Basque/Spain gainean eta instalatuta dauden hizkuntzen artean Ukrainian/Ukraine hautatu. Eskualdea eta Ordu-forma ez aldatu.

 Saioa amaitu eta berri sartu ikasle ukrainarraren saioan.

Karpeta nagusien izenak euskaraz mantendu edo ukrainerara aldatzeko aukera emango digu. Nik aldatu ditut.

 

5- Gometxa zirilikoak jarri teklatu latinoaren gainean.

Teklatu zirilikoa da ikasleak erabiliko duena 

baina teklen izenak ez datoz bat zirilikoarekin. Hori konpontzeko eklatu zirilikorako gometxa edo pegatinak eros daitezke

eta latinoaren gainean jarri edo behin behinekoak egin gometxetan karaktereak tinta iraunkorreko errotulagailuaz margotuta.

Luberri: Nola gehitu zerbitzariko NoBackup karpetaren mapeoa

 Luberri sistemari ikastetxeetan erabiltzen denean komeni zaio adieraztea ikastetxeko zerbitzariko hainbat karpeta partekatuta mapatzea. 

 Ikastetxeetan ohikoa da ADMINISTRAZIOA, IKASLEAK, IRAKASLEAK, OROKORRA eta PERTSONALA mapatzea. 

Premia zirkular batean eduki multimedia astunak NoBackup izeneko karpeta batera pasatzea gomendatu zuten eguneroko segurtasun kopiak arintzeko. 

Ikastetxe batzuetan irakasleek nahi dute NoBackup karpeta hori bere saioetan mapatzea ikasleei baliabide multimedia horiek erakutsi ahal izateko.

Luberri sistemaren orain arteko bertsioetan NoBackup hori ez da mapatzen baina erreza da mapeo hori, nahi izanez gero, gehitzea.

Mapeoa egitek /etc/security karpetan dagoen pam_mount.conf.xml fitxategia editatu behar da.

Mapeoak definitzen dituen fitxategia editatzeko, administradore gisa, hau itsatsiko dugu terminalean:

sudo xed /etc/security/pam_mount.conf.xml

Irekiko den fitxategian "volumenes montados por profesores y administradores" atala bilatuko dugu, IRAKASLEAK karpetaren mapeoa kopiatu, ondoren itsatsi eta IRAKASLEAK jartzen duen lehenengo tokian NOBACKUP jarri eta bigarrenean NoBackup. (Zure ikastxetxearen server edo zerbitzariaren IPa desberdina izango da,noski).

Gorde eta ordenagailua berrabiaraztean NOBACKUP karpeta mapatuta agertuko da goiko argazkiaren antzera.

 

Ordenagailu askotan egin nahi baduzu, behin konprobatuta mapatzea ondo egiten duela, egin dezakezu aldatutako /etc/security karpetako pam_mount.conf.xml fitxategi hori USB batera kopiatu eta beste ordenagailuetara kopiatu. Horretarako administratzaile gisa sartu, fitxategia USBtik karpeta nagusira kopiatu arrastatuta,  terminala ireki eta hau itsatsi:

sudo cp pam_mount.conf.xml /etc/security/

 

Produktu digitalak

 Ikas-egoerak, gehienetan, produktu baten sorrerarekin lotuta daude. Ondoko eskeman ikus daitezke erabili daitezkeen hainbat produktu, batzuk testu eta ahotsean oinarrituta, besteak multimedian.

Eskema honek ere ideiak eman dezake ikasleen gaitasun digitala garatzeko, hain zuzen 3. azpi-konpetentzia zeinak dio:

Eduki berriak sortu eta editatzea (testuak, irudiak, bideoak, etab.); lehenagoko ezagutzak eta edukiak txertatzea eta berregitea; ekoizpen artistikoak, multimedia edukiak eta programazio informatikoa egitea; jabetza intelektualaren eskubideak eta erabilera-lizentziak aplikatzen jakitea.

Produktu digitalen eskema PDF formatuan

Xournal++: nola kopiatu Tex formula edo ekuazioak

Xournal++ arbela aplikazioan formula matematikoak edo kimikoak arkatza tresnaren bidez idazten ohi dira.

Dena den, formulak argiago ikusteko Tex tresna erabili ahal dugu horretarako behar den softwarea gehituz gero*. 

 Formula edo ekuazioak idazteko TeX notazioa erabili behar da. Wikipediako Tex orria kontsultatu daiteke.

Harira!. Kontua da ebazpenetan ohikoa dela ekuazioak urratsez urrats ebaztea eta horretarako inportantea dela jakitea ekuazioa nola kopiatu berriro dena idatzi behar ez izateko: behin ekuazioa idatzita Ados egingo dugu onartzeko. Ondoren tamaina eta kokapena egokituko dugu (ekuazioa hautatuta ez badago, erakusle forma duen objektua hautatu tresnaren bidez hautatuko dugu) eta eskuin klik eginda kopiatuko da. Ondoren, aski da kopia behar den tokira arrastatu eta klik bikoitza ekuazioa aldatzea.

Ikus dezagun Peek bidez grabatutako animazio honetan:

* Linux-en administratzaile gisa terminala ireki hau itsatsi:  

sudo apt-get install texlive-latex-extra

Nola sinkronizatu ikasle.eus edo irakasle.eus Luberri edo beste Linuxetan

EAEko Hezkuntza Sailaren  ikasle.eus eta irakasle.eus kontuak Microsoft-O365 kontuak izateaz gain Google kontuak ere badira.

Luberri sisteman eta oro har Linux Mint eta Ubunturen gaineko beste sistemetan aukera dago hodeiko kontuekin sinkronizatzeko sistemaren ezarpenetan. Ikasle.eus eta irakasle.eus kontuen kasuan Microsoftek ez ditu errekonozitzen:

Microsoftek ez du irakasle.eus kontuak onartzen

Baina Google-k bai.

Nola aktibatu sinkronizazioa:

Sistemaren ezarpenetara joan...

eta  Hobespenak multzoan bilatu Lineako kontuak

Klikatu eta Gehitu kontua > Google
Idatzi zure ikasle.eus, irakasle.eus edo bestelako Google kontua eta pasahitza. Ezagutzen duenean sinkronizatu daitezkeen zerbitzuen zerrenda agertuko da (ikusi mezu honen bigarren irudia) eta zerbitzuren bat interesatzen ez bazaizu desaktibatu. Leiho horretan ez da ezer onartu behar, aski da leihoa ixtea.

Nola erabili sinkronizazioa

 Nemo, Nautilus edo erabiltzen duzun fitxategien arakatzaileko ezkerreko panelean Sarea atalean zure kontuaren izena duen unitate bat agertuko zaizu muntatuta.

 

Unitate horretan gordetzen duzuna zuzenean kargatuko da zure kontuko Google Drivera. Erne! ez da gordeko ordenagailuan lokal moduan, beraz interneteko konexiorik gabe ezingo duzu erabili. Sinkronizazioa ez da osoa Nextcloud Desktopekin gertatzen den bezala baizik eta mugikorreko Drivearen antzera hodeian dauden karpeta eta fitxategien zerrenda ikusten da baina soilik klikatzean deskargatzen da eta asoziatua duen aplikazioak irekitzen du. Horrela gordetako fitxategiak eta karpetak beste ordenagailu edo mugikor batetik drive.google.com gunean ikusi eta deskargatzen ahal dituzu.

Beste aukera bat da aplikazioetatik zuzenean Drivetik irekitzea (deskargatzea) edo bertara gordetzea (alegia Drivera kargatzea). Azpiko irudian ikus daiteke nola ireki daitekeen Driven gordetako dokumentu bat:

 Antzera egin dezakegu beste edozein aplikazioarekin bai irekitzeko bai gordetzeko, kontuan izaten ireki eta gorde egitean Drivetik deskargatu eta kargatu egingo dugula eta ordenagailuan ez dela fitxategi lokalik gordeko.

Posta eta egutegia. Thunderbird eta bere egutegia (Lightning) erabiltzen badugu arazorik gabe konfiguratzen ahal dugu posta kontua ikasle-irakasle.eus helbidetik jaso eta bidaltzeko eta egutegia sinkronizatzeko:

Balorazioa

irakasleek zein ikasleek Fitxategiak, posta, kontaktuak, egutegiak non nahi eta noiz nahi eskuragarri behar baditugu badira moduak egiteko seguru, pribatutasuna zainduz eta software librearen bidez, hala nola Nextcloud (ikastetxekoa zein pribatua -https://disroot.org kasu-), Moodle... eta ez hain seguru eta pribatutasuna zainduz enpresen software pribatiboaren bidez (Mega, Google...). Aipatuta bi horiek aukera interesgarria izan daitezke tresna irekiak eskura ez daukagunean.