Eskolak ematean arbel edo monitore digitala erabiltzen baduzu edo bideo-tutorialak grabatzean interesgarria da pantailaren gainean markatu edo idatzi ahal izatea, gehien bat nabarmentzeko botoi bat edo zona bat. Horretarako erabili daiteke software libreko Gromit-MPX (GRaphics Over Miscellaneous Things) aplikazioa Linuxeko edozein ingurunean.
Erabilera
Gromit-MPX sistemaren erretiluan kargatzen den aplikazioa da eta laster-tekla konbinazio gutxi batzuen bidez funtzionatzen du.
Inportanteenak hauek dira:
F9: marrazteko jarri edo kendu. Erakusleak itua edo jo puntuaren itxura hartzen du. Saguz, ukimen pantailaz, taula grafikoz... Xinput onartzen duen edozein gailuz idazten ahal dugu. Saguaren bidez gorriz eskuineko botoiaz eta gezi berdez gurpila sakatuta. Tableta grafikoan presioa hautematen du baina linearen zabalera pixel batetik laura pasatzen da.
F10: desegin azkena. Gehienetan puntu, botoi edo antzekorik nabarmentzeko erabiliko dugu. Nabarmendu ondoren F10 bidez kenduko dugu nahi izanez gero.
Shift+F9: garbitu denak. Pantaila batean hainbat elementu markatu badugu. Konbinazio honek denak kenduko ditu.
Animazio honetan sakatzen den tekla Screenkey aplikazioaren bidez ikusten da.
Instalazioa:
Ubuntu, Linux Mint eta deribatuetan instalatzeko ireki terminala (Ctrl+Alt+t) eta itsatsi agindu hau:
Aholaben ahots sintesian oinarriturik Elhuyar-ek testuak irakurtzen dituen bi plugin garatu ditu Berritzegune Nagusiarentzat: bat Firefoxentzat eta bestea LibreOffice Writer-entzat. Biak erabili daitezke Linux, Mac zein Windows sistema duten ordenagailuetan -mugikor eta tabletetan ez-. Irisgarritasunari begira urrats handi bat, dudarik gabe.
Hauen helburua da ordenagailuan azaltzen eta prozesatzen diren ahalik eta testu gehienak irakurtzea.
Zer dira:
Firefox nabigatzailearentzat eta LibreOffice Writer testu prozesadorearentzat gehigarri edo hedapen bana dira. Hain zuzen testua esaldiz esaldi hartu Elhuyarren zerbitzari batera bidali eta horrek, ahots sintesiaren bidez sortutako audio fitxategia jaso eta erreproduzitzen dute. Horrela izanik, internetera konektatuta egon behar gara irakurleak bere lana egin dezan. Ahots sintesiaren teknologia TTS edo Text To Speech izenez ezagutzen da.
Norentzat:
Irakurtzeko zailtasunak dituztenentzat, hala nola itsuak, gutxi ikusten dutenak, dislexikoak, gidariak...
Zer irakurtzen dute:
Firefoxen gehigarriak irakurtzen ditu, besteak beste:
web orriak, htlm formatuko dokumentuak alegia.
pdf dokumentuak (haren bidez irekita, noski)
LibreOffice Writer-en gehigarriak irakurtzen ditu, odt, doc, docx, rtf... eta beste hainbat testu formatu.
Liburu elektronikoak irakurtzeko hainbat aukera daude: bat da epub (edo dena delako) formatua duen fitxategia deskonprimatzea eta barruko html-ak Firefoxen bidez irakurtzea; beste aukera bat da https://cloudconvert.com moduko web baten bidez epub fitxategia txt edo pdf formatura bihurtzea.
Firefox eta LibreOffice software libreko aplikazioak dira, doakoak, eta Linux, Windows eta Mac OSen funtzionatzen dutenez hiru sistemetan erabil daiteke.
Nola deskargatzen dira:
Formulario honen bidez konpromisorik gabe eskatu eta postaz bidaliko dizkizute doan.
Nola instalatzen dira:
Bi fitxategi dira, bata xpi formatua duena Firefoxekin irekitzeko eta bestea, oxt formatua duena, LibreOfficerekin (niri 4. bertsioarekin ez dit funtzionatu, 5.rekin, ordea, bai). Zuzenean instalatzen ez badira begiratu web honetako pdf dokumentuan edo bideo-tutorialetan Joxik azaltzen dituen instalazio alternatiboak.
Firefoxen kontuan eduki behar dugu Irakurle digitala barra bat dela eta instalatu ondoren Firefoxi agindu behar diogula barra hori erakusteko. Horretarako helbide barraren ezker muturrean dagoen menura sartu (1) eta -ikusi beheko irudia- Pertsonalizatu sakatuko dugu (2), ondoren ikusteko barrak (3) eta EusTTS aukeratuko dugu (4).
Nola erabiltzen dira:
Hona hemen adibide bat LibreOfficen:
Azpiko irudian Firefoxen duen itxura:
Eskerrik asko proiektu honetan parte hartu dutenei, bereziki Antigua-Luberri institutuko Maite Montero irakasleari ideia izan eta, temati, lortzeko bidea jarri duelako eta Elhuyarreko Igor Leturiari bere lana eta laguntzagatik.
Elhuyar-eko Saroi Jauregik Info7 irratian irakurle digitalaren berri eman du (entzun). Beste gehigarri interesgarriak Firefoxentzat. Beste gehigarri interesgarriak LibreOfficerentzat.
Oharra: Super Date Format momentuz ez dabil Thunderbird 60an eta haren ordez Configdate gehigarria erabili daiteke. Haren bidea eguneko mezuei, uneko astekoei eta gainerakoei bost formatu desberdin aplikatzen ahal zaie.
Thunderbird posta-bezeroan jasotako, bidalitako eta bestelako mezuen zerrendetako informazioan datak duen formatua sobera luzea da:
Horrek ikuspegi horizontala eta pantaila zabal batekin ez du arazorik suposatzen baina ikustegi bertikala edota pantaila txikia edo estua dugunean suposatzen du arazoak data osoa ikusteko:
Data eremuaren zabalera txikia denean dataren formatu luzeak eragozten du eguna eta ordua ikustea.
Nola konpondu?
Instalatzen den Thunderbird-ek ez du dataren formatua aldatzeko aukerarik ematen baina gehigarri bat erantsita hori egiteko aukera izango dugu. Gehigarriaren izena Super Date Format da. Ikus dezagun nola instalatu eta nola konfiguratu data toki estuan adierazgarria izan dadin.
Gurpil hortzdunean klikatu eta klika Instalatu gehigarria fitxategitik. Hautatu fitxategia deskargatu duzun karpetatik.
2-Konfiguratu data formatu estua.
Thunderbird-en menuan Hobespenak klikatuko dugu eta bertan Bistaratzea eta Date Format. Date Format eta Format Preferences fitxak ez daude jatorrizko Thunderbird-ean, Super Data Format gehigarriak gehitzen ditu.
Irudian, fondo zurian, ikusten dugu data formatu arrunta eta azpian formatua aldatzeko aldagaia.
Formatua era estuan ondo ikusteko proposatzen dudan formatua hau da:
%b %e, %H:%M
Alegia, "asteko eguna" "egunaren zenbakia," "ordua:minutuak"
Formatu hori kopiatu eta Date format laukitxoan ohikoaren ordez itsatsi, ondoren ondoko fitxan, hau da, Date Format Preferences fitxan markatu Enable on Data column eta Received column.
Orain berrabiarazi Thunderbird eta horrela ikusiko duzu datak:
Toki estuan data-orduaren informazio adierazgarria.
Noski nire proposamenaren ordez jolas dezakezu aldagaiekin zure gustuko formatua osatzeko.
