Zer egin Luberri instalatu ondoren

 Gaur, Luberri 25.1 instalatu ondoren, erabiltzeko prestatu behar dut, eta urratsak deskribatuko ditut. Ordena ez da betebeharrekoa eta, ez eta urrats guztiak betetzea ere.

Urratsak bitan sailkatuko ditut: lehenengo hiruak exekutatzeko administratzailea izan behar duzu, gainerakoak erabiltzaile arrunt gisa ere burutu ditzakezu.

1. Eguneratzea

Sistema eta aplikazioak eguneratzeko terminala ireki (Ctrl+Alt+T) eta agindu hauek exekutatuko ditugu:

sudo apt update (software biltegietan bertsio berriak begiratzeko)

sudo apt upgrade (daudenak instalatzeko)

2. Beste erabiltzaileei alta eman. 

 Oinarrizkoa da erabiltzaile bakoitzak bere kontua izatea, hartara pertsonalizatu ahal izango ditu bere kontuak (posta, Telegram, Nextcloud...), aplikazioak bere gustura konfiguratu eta dokumentuen pribatutasuna eta segurtasuna mantentzeko.

 Ordenagailua elkarte edo erakunde baten sarean badago haren domeinuan integratzeko aukera egon daiteke, hartara erabiltzaileei ez zaie alta eman behar, domeinuan identifikatuko ditu. EAEko ikastetxe publikoen kasuan Luberrik badu script bat integrazioa egiten laguntzeko (Aplikazioak > Sistemaren konfigurazioa > Domeinuan sartu).

Etxerako, edo domeinurik gabeko elkarte baterako bada, eskuz sortuko ditugu erabiltzaileak (goiko paneleko eskuinean dagoen zure izena klikatu > Sistemaren ezarpenak >  Administrazioa > Erabiltzaileak eta taldeak). Erabiltzaileak sortzean bereiziko ditugu administratzaileak diren edo erabiltzaile arruntak. Administratzaileak sistema kudeatu, eguneratu, aplikazioak instalatu, erabiltzaileak sortu eta maila horretako beste eskumenak ditu. Erabiltzaile berriei pasahitza jartzen ahal diegu (egokia adin txikikoen kasuan) edo gabe utzita haiei eskatuko die.

3. Telegram-desktop instalatu. 

Luberrin ez dugu Telegram-desktop instalatu, izan ere preparatuta dago ikasleek erabiltzeko eta Telegram erabiltzeko gutxieneko adina 14 (Es) -15 (Fr) da eta ikastetxeetan ez da oso erabilgarria. Hori esanda, gutxieneko adina baduzu Telegram-desktop komunikazio tresna baliotsua da, neurri batean, bere bat-batekotasuna eta erraztasunagatik zenbait kasutan posta-elektronikoa ordeztu du. 

Instalatzeko bi era daude: Flatpak erabili gabe edo erabilita. Bigarrena errazagoa da: Aplikazioak > Sistemaren-konfigurazioa > Software-kudeatzailea > Telegram bilatu eta instalatu.

Behin instalatuta mugikorrarekin eskaneatu beharko duzu zure kontua erregistratzeko.

 

 

Ataza orokorrak eginda, orain ordenagailua nor bere gustura eta zerbitzura hurbiltzeko lanari ekingo diogu: 

4. Mahaigainekoaren pertsonalizazioa.

 Lehen esan bezala, erabiltzaileak bereizteak bide ematen du, besteak beste, mahaigainekoa eta aplikazioak pertsonalizatzeko.

Mahaigainekoa, edo harrerako pantaila,  zein interfaze orokorra pertsonalizatzeko Luberrik aukera aunitz ematen ditu. Gutxi batzuk aipatuko ditut:

• Mahaigaineko irudia aldatzeko arakatzailean (Lekuak) gogoko irudi bat bilatu, eskuin klik egin eta  Ezarri atzeko plano gisa...
• Panel nagusia behera mugitu nahi baduzu (Windowsen bezala) panelean bertan eskuin klik: Aldatu lekuz eta beheko aldean klikatu.
• Panelaren erdiko aplikazioak. Dock gisa funtzionatzen du, hau da, gehien erabiltzen duzun aplikazioak erakusten ditu -irekita daudenekin batera-. Pertsonalizatzeko kentzen ahal duzu gutxi erabiltzen duzunak: eskuin klik > Askatu paneletik eta gogokoak jarri. Horretarako ireki aplikazioa eta bere ikonoan eskuin klik egin > Finkatu panelean.  Nire panelean Firefox, Thunderbird, Zim Wiki, Search, Ksnip eta Telegram.
• Gai argia nahiago? Luberri gai ilun batez konfiguratuta dago (hori ikusteko aski da arakatzailea irekin eta ikusiko duzu atzeko plano beltzean testu zuriak) Gai ilunek gozoagoak dira erretinekin, batez ere gauez. Argia nahiago baduzu panel nagusiko eskuinean dagoen zure izena klikatu > Sistemaren ezarpenak > Itxura > Gaia eta bertan Mint-Y_Dark-en ordez argi bat hautatu. Edozein kasutan...
• Gaueko koloreak egokitu. Luberrik aukera ematen du gaueko orduetan era automatikoan distira jaitsi eta kolore zuri-urdinen ordez melatonina sortzea galarazten ez duten tonu gorriztak hartzea (Sistemaren ezarpenak > Hobespenak > Gaueko argia. Aktibatu eta aukeratu gaueko tonua eta ordutegia.
• Sistemaren letra tamaina egokitu. Adin batetik gora presbiziak bere lana egin du eta letra txikiak ikusgaitzak bihurtu zaizkit. Berdin gertatzen bazaizu: Sistemaren ezarpenak >  Itxura > Letra-tipoen hautapena: bertan nik 15 jarri dut kasu guztietan.

5. Aplikazioen pertsonalizazioa: Firefox 

 Edozein aplikazioa erabiltzen dugun lehenengo aldian Hobespenak, konfigurazioa alegia, errepasatzea komeni da gure gustu eta beharretara egokitzeko. Interneteko nabigatzailean, Firefox kasu honetan, hori funtsezkoa da. 

• Identifikatu. Firefox-i esan nor zaren, hartara, besteak beste, pasahitzak eta laster-markak sinkronizatu ahal izango duzu erabiltzen ohi dituzun ordenagailuko Firefoxetan. Nola? Firefox ireki eta helbidearen paneleko eskuinean agertzen den sandwich-menu ikonoa klikatu > Sinkronizatu zure gailu guztiak > Hasi saioa. Aurretik beste gailuren batean identifikatu bazara, sartu erabiltzailea eta pasahitza; orain arte erabili ez baduzu eman erabiltzaile kontua eta pasahitza. Behin kontua identifikatuta, zure izenean klikatu eta Sinkronizazio ezarpenak zehaztu. Nik hauek ditut sinkronizatuta: 
  
  • Laster-marken tresna barra. Barra hau helbidearen barraren azpian ager daiteke eta niretzat funtsezkoa da nabigaziorako zuzen joateko ohiko helbideetara. Barra hori ez dago lehenetsita, beraz, erabili nahi baduzu aktibatu behar duzu: Menu > Tresna gehiago > Pertsonalizatu tresna barra, fitxaren beheko aldean Tresna barrak > Laster-marken tresna-barra > Erakutsi beti markatu eta beheko panelean Egina klikatu. Laster-marken tresna-barra erabiltzen duzun lehenengo aldia bada, dauden elementuetan eskuin-klik eta ezabatu eta erabiltzen ohi dituzun helbideak poliki-poliki gehitu helbidearen ezkerrean agertzen den giltzarrapoa barrara arrastatuta. Izena luzea badu edita dezakezu laburtzeko. Laster-marka asko baduzu karpetak sortzen ahal dituzu multzokatzeko.
  • Pasahitzak gogoratzea onartzen duzunean Firefoxeko menutik ikusi eta editatzen ahal dituzu.
   

• Bilatzailea ezarri.  Finantziazio kontuengatik Firefoxek Googlen bilatzailea lehenesten du. Ez dut zalantzan jarriko bilaketen kalitatea. Argi dudana da erabiltzailearen datuak zurrupatzen dituela. Nik erabiltzen dudana SearXNG metabilatzailea da -hau da, hainbat bilatzaile erabiltzen ditu-. haren konfigurazioan euskarazko bilaketak lehenesten ahal dira eta erabiltzen dituen bilatzaileen artean Google mantentzen baduzu bilaketen kalitatea bermatzen duzu Googlek zure datuak zurrupatu gabe eta babestutako emaitzak edo iragakiak ez dira agertzen. SearXNG hornitzaile edo instantzien artean nahi duzuna aukeratu, helbidean eskuin klik eginda gehitu zure gogoko bilatzaileetara, eta Firefoxen Ezarpenak > Bilaketa > Bilaketa-motor lehenetsian SearXNG aukeratu.

   
• Gehigarriak (edo hedapenak) nabigatzailearen funtzioak osatzen dituzten gehigarriak dira. Ez du komeni asko instalatzea nabigatzailea ez moteltzeko. Horregatik, nik soilik lau instalatzen ditut:
• Adblock Plus: propagandaren blokeatzailea. 
• Dark Reader: web orri gehienek atzeko plano zuria letra beltzak dituzte. Gehigarri honek atzeko plano beltzean letra zuriak jartzen die irakurketan begiek ez sufritzeko.  Bietan salbuespenak ezar daitezke.
• Euskalbar: euskara-euskara eta erdara-euskara hiztegiak. 
• Lehen hitza euskaraz: webgune eleaniztunetan euskara lehenesten du.  

6. Thunderbird konfiguratu.

 Posta elektronikoa erabiltzeko bi era nagusi daude: webmail (posta hornitzailearen web-orria) edo postarako aplikazio edo bezero bat. Kontu bakarra izanez gero webmaila nahikoa izan daiteke baina kontu bat baino gehiago badugu posta bezeroa ezinbestekoa da mezu guztiak ekartzeko eta kontaktuak kontuen artean partekatzeko besteak beste. Daudenen artean Thunderbird nabarmentzen da ondo dabilelako eta oso egutegi praktikoa duelako.

Thunderbird ordenagailu batean aurreneko aldiz irekitzen dugunean gure kontuen berri eman behar diogu. Normalean topatuko du eta zure mezuak ekarriko ditu.

Behin lehenengo kontua erregistratuta hurrengoekin hasiko gara: Kontu ezarpenak > Gehitu kontua.

Eskerreko barran agertzen dira Helbide-liburua eta Egutegia. Lehenengoaren kasuan beste thunderbird batetik edo webmailetik kontaktuak esportatu eta bertara inportatzen ahal ditugu. Egutegiaren kasuan praktikoagoa da sareko gure egutegia ezarri (Disroot, Google...) lokal bat erabiltzea baino. Sarekoa ezartzeko:  ezkerrean behean Egutegi berria > Sarekoa ... 

 

7. Nextcloud

 Nextcloud Europako hodei bat da, software librekoa. Haren bidez zenbait fitxategi zerbitzari batera igo dezakegu edozein gailutik nabigatzailearen bidez deskargatu ahal izateko. 

Luberrik Nextcloud Desktop aplikazioa du instalatuta. Aplikazio honen bidez sinkronizatu daiteke hodeia eta karpeta lokal bat. Edozein fitxategi karpeta horretan sartuta automatikoki sortzen du kopia bat hodeian, hartara karpeta hori sinkronizatuta eduki daiteke hainbat ordenagailutan. Mugikorrerako aplikazio baten bidez fitxategiak jaitsi edo igo daitezke.

Bada jende eta erakundeak bere zerbitzaria muntatzen dutenak, beste batzuk zerbitzu hori kontratatzen dute. Zure ikastetxe edo erakundeak Nextcloud eskaintzen badizu edo zerbitzua kontratatu baduzu (hornitzaile batzuk doako GB batzuk eskaintzen dituzte) zure saioan erregistratu behar duzu. Horretarako Aplikazioak > Gehigarriak > Nextcloud...   

 Hiru aukera agertzen dira: zure zerbitzarian saioa hasi, doako hornitzaile batean erregistratu edo zure zerbitzari lokal propioaren helbidea eman.

 

Behin saioa hasita sinkronizatuko den karpeta proposatuko digu (Nextcloud) eta hodeian dugun fitxategi guztiak edo batzuk sinkronizatzeko aukera emango digu. Konektatuko dugu: sortuko du karpeta eta hodeian duguna ekarriko du.

 

8. Zim oharrak.

Produktibitateari begira inportantea da ohar koaderno on bat edukitzea, hala nola Zim Wiki. Koaderno bat sortuko dugu edo dugun batekin sinkronizatuko dugu. Gure oharrak erabili ohi dugun ordenagailuetan sinkronizatuta edukitzeko, koadernoa Nextcloud karpetan egon behar du. Aplikazioak > Bulegoa > Zim Wiki...

 Eskatzen digu koadernoaren izena eta gordeko dugun karpeta. Sinkronizatu nahi badugu karpeta Nextcloud karpeta barruan sortuko dugu.

 

Zazpi urrats hauekin funtsezko aplikazioak konfiguratuta, eta behar den kasuetan, sinkronizatuta edukiko dugu. 

Pertsonalizazio hauek egiteko, lehen aipatu bezala, garrantzitsua da ordenagailua erregularki erabiliko duten pertsonek bere erabiltzaile propioa edukitzea, eta ez etxe askotan ohikoa den bezala denak erabiltzaile berarekin funtzionatzea. Etxean inportantea bada lantegi eta elkarteetan zeresanik ez.

Denbora bat ematen du baina aldea handia da. 

BMAX Y13PRO Y14 13,3 hazbeteko eramangarrian Luberri probatzen

 Urteak dira Linux sistema eragilean gailu eta osagai gehienek arazorik gabe -eta kontrolatzailerik instalatu gabe- funtzionatzen dutela. Hala ere, ordenagailua erostean arazorik gabe instalatu ahal izango den sistema eta bere gailuaren osagai guztiak -wifia, soinua, bluetooth-a, touchpad edo ukipen-panela- ondo funtzionatuko duten kontrolatzailerik instalatu gabe.

Horregatik dokumentatu nahi dut nire esperientzia gailu honekin: 

BMAX Y13PRO Y14  13,3 

 Ezaugarri nagusiak:

• Tamaina 13,3 hazbete (307.5mm*208mm*15mm)
• Pantailaren bereizmena FHD 1920 x 1080. 10 puntuko ukipen-pantaila 360ºkoa
  
• Teklatu qwerty AEB eta pegatina beltza espainiarrak.
• Prozesadorea Intel Celeron N100. 4 nukleo (1.8GHz, turbo 3.4GHz)
• 16 GB RAM DDR5
•  SSD diskoa 512 GB
  
• Txartel grafikoa Intel UHD 
• Gorputz metalikoa
• Atakak 2 USB-C, audio,  mikro SD txartela-irakurgailua, azpiko aldean M.2 erretena disko bat gehitzeko.
  
• Prezio orientagarria: 248€
  

 

Oharrak eta iruzkinak

• Luberri Linux sistema instalatuta osagai guztiak: soinua, wifia, pantaila, bluetooth-a, ukipen panela zein pantaila behar bezala funtzionatzen dute.
  
• Teklatu metal kolorekoa izanik teklatu espainiarreko pegatina beltzen ordez errotulagailuz markatu diot ñ eta gainerakoak. Salgai daude itxura metalikoko pegatinak baina argiztapena neurri batean galtzen da.
  
• Teklen azpiko argiztapena Fn+F2 sakatuta jartzen da martxan eta bi potentzia ditu.
• Ukipen-panela edo touchpada esku bakarraz erabiltzekoa da, ez dauka ezker eta eskuineko botoia, bakarra baizik. 
• Klik bikoitzarekin elementua hautatu,  panela sakatuta zona hautatu, 
• bi hatzetako klikarekin elementua edo hautapenaren menua zabaldu eta sakatuta mugitu. 
• Klik hirukoitza paragrafoa hautatu. 
• Bi hatzak desplazatuta pantaila korritu eta irudietan eskuin-ezker handiagotu-txikiagotu
• Atximurtze mugimenduak zooma egiten du eta zenbaitetan biraketa ere badabil. 
• Ezarpenetan ukipen-panelaren abiadura azkartu dut.
  
• Ukipen-pantailaren keinuak probatu behar dira aplikazio bakoitzean. Komeni da goiko panela handitzea aplikazioen zerrenda hatzez errazago hautatzeko.
  
• Xournal++ aplikazio egokia da eskuzko
  oharrak eta eskemak egiteko. Pantaila konfiguratu behar da idatzi eta marraztu ahal izateko. Editatu»Hobespenak»Ukipen-pantaila» Gaitu ukimenaren bidez marraztea.
  
• 
  Pantailako teklatu gisa Onboard erabili daiteke
• Pantailaren biraketa: denda eta tabletarako sistemaren azpilaren Pantaila izeneko trepetaren bidez egin daiteke. 

 

Azpiko bideoan ikus daiteke pantailaren biraketaren inguruko azalpen batzuk:

 

 

Nola instalatu Linux eskoletako Onlife eramagarri txikietan

 Pandemia dela eta Next Generation Europako fondoak erabiliz Espainiako gobernuak hainbat Onlife markako 13 hazbeteko eramangarriak banatu zituen estatuko Lehen Hezkuntzako ikastetxeetan eta eskolak behartu zituen "evento" gogoratzeko plaka bat jartzen toki ikusgarrian.

Educa izeneko programaren publizitatea ordenagailuaren azpiko aldean.

Linux-en instalazioa galarazteko BIOSa pasahitzaz babestu zuen Madrilgo gobernuak. Bada, hau da BIOSa aldatu gabe Luberri edo bestelako Linux bat instalatzeko modua

Luberri 22.04 Onlife ordenagailu batean

 

Badira bi modu luzea eta laburra. Hemen luzea:

• 
  Piztu ordenagailua eta utzi Windowsekin abiatzen.
  
• Mahaigaineko ezkerreko panelean Ezarpenen ikonoa klikatu
• Windowsen konfigurazioaren leihoa irekiko da eta bertan "Actualizaciones y seguridad" klikatu. Agertuko den ezkerreko panelean "Recuperación" aukeratu eta paneleko "Inicio avanzado" sakatu.
  
• 
  "Elegir una opción" dioen menua agertuko zaigu.
• Sartu Luberriren instalazioko USBa.
• Sakatu "Usar un dispositibo". Ordenagailua abiatuko da instalazioaren USBtik.
  
  
  
  
  

   

   Eta instalazio asko egin nahi baduzu eskertuko duzu modu laburra:

  •  Sartu Luberriren instalazioaren USBa
    
  • Windowsen zaudela Shift edo Mayuskula tekla zanpatuta sakatu Piztu/Itzaliko botoia.
    
  • Mantendu Shift sakatuta eta botoiaren gainean agertzen den menu txikian sakatu Reinicio eta "Elegir una opcion" menuan "Usar un dispositibo" sakatu.

Oharra

Irakasle batek ohartarazi du prozedura hori segituz Usar un dispositibo sakatzean Luberriren USBa ez dela agertzen, beste bat hautatu eta utzi Windowsa berrabiarazten eta prozedura errepikatuta Usar un dispositibo  bigarren aldiz saiatuta bai, orduan Luberriren USBa agertzen da. Hautatu eta berrabiaraztean Luberri arrankatzen du eta instalatu daiteke.

Luberri_22.04.3 bertsioa prest dago

 Luberri Linux bertsio berria du. Luberri_22.04.3 mantenuko bertsioa da: berritasun askorik ez du baina sistema eta aplikazio gehienek bertsio berriak dituzte.

Deskargatu nahi baduzu blog honetako eskuineko paneleko Luberri instalatu atalean edo LuberriLinux.eus webguneko deskargen orrian sartu. 

Bertsio honen berritasun nabarmenenak hemen ikusten ahal dituzu.

Luberri Linux Telegram taldea

 Luberri inguruko foroa orain arte luberri@framalistes.org posta zerrendaren inguruan garatu da non ehundik gora partaidek berriak jaso eta zalantzak eta iradokizunak plazaratu dituzte. Posta zerrendak ondo funtzionatu du, eskerrik asko Framasoft taldeari, baina funtzio horiek betetzeko aspaldi honetan txat aplikazioak eraginkorragoak bihurtu dira.

Hori dela eta jende gehiagorengana iristeko eta, batez ere, jende gehiagoren ekarpenak jasotzeko posta zerrenda gelditu eta Telegramen talde bat sortu dugu: 

LuberriLinux taldea

Taldea mugikorrerako edo ordenagailuko aplikazioetatik erabili daiteke, bai eta web orritik ere.

Luberri Linuxen berritasun, deialdi, asmoen berri jaso nahi baduzu eta, batez ere, haren inguruko laguntza eskatu, zure esperientzia zabaldu, iradokizunak egin nahi baduzu sartu taldean eta parte hartu.

Nola sortu liburuxkak PDF Arranger aplikazioarekin

 DIN A4 dokumentu batetik DIN A5 tamainako liburuxka bat sortu nahi baduzu (edo DIN A3tik DIN A4 liburuxka) PDF Arranger aplikazioa sinple egiteko aukera ematen du.

PDF Arranger aplikazio txiki bat da erabiltzaileari PDF dokumentuak batu edo zatitzen eta orriak biratu, moztu eta berrantolatzen laguntzen diona interfaze grafiko interaktibo eta intuitiboa erabiliz.

PDF Arranger aplikazioak 2023ko uztailean argitaratutako 1.10.0-1 bertsiotik aurrera euskaraz dago. Debian, Ubuntu edo Linux Minten instalatzeko pdfarranger_1.10.0-1_all.deb https://launchpad.net/ubuntu/+source/pdfarranger webgunetik deskargatu et instalatu daiteke.  (Paragrafo hau 2023/8/18an gehitu da).

Liburuxka egiteko aukera du. Horretarako kargatu dokumentua PDF formatuan, hautatu liburuxka egiteko erabili nahi duzun orrialdeak eta panelaren eskuinean dagoen menuan Editatu > Sortu liburuxka egin.

 Jatorrizko dokumentua mantentzeko liburuxkan Gorde honela egin eta beste izen bat eman.

Mezu hau idazteko unean aplikazioa oraindik ez dago euskaraz, laster egongo da baina bitartean zure ordenagailuan euskaraz eduki nahi baduzu deskargatzen ahal duzu pdfarranger.mo fitxategia eta, sudo-ren bidez, kopiatu /usr/share/locale/eu/LC_MESSAGES/ karpetan.

PDF Arranger aplikazioa Luberri Linux sisteman instalatuta dago.

Linuxeko beste hainbat aplikazio interesgarri.

luberri_22.04.1 bertsio berria prest dago eta berritasun interesgarriak ditu

 Luberri Linux hezkuntzarako distribuzioak bertsio berria kaleratu du gaur: 22.01.1 eta sistema eta aplikazioen eguneraketez gain berritasun interesagarriak ditu. Horren berri ematen du LuberriLinux.eus webgunearen blogak.

Deskargatzeko eskuin paneleko Luberri instalazioan klikatu edo LuberriLinux.eus-en deskarga orrian.

Luberri_22.04.0ren mahaigainaren bideo aurkezpena

 Eder Etxebarria Linuxtarrak Garelako kanalaren arduradunak sortua eta aurkeztu berri den peertube.eus zerbitzuan ostatu hartuta, bideo honetan Luberriren mahaingurutik paseotxo bat egiteko aukera ematen digu.

Luberri_22.04.0.iso bertsioa prest dago luberrilinux.eus webgune berrian

 Luberri proiektuak gaur bi berrikuntza aurkezten ditu: batetik bost urteko sustengua izango duen luberri_22.04.0.iso bertsioa...

 

Luberri_20.04.0 bertsioaren mahaigainaren itxura

 

eta, bestetik, webgune propioa: 

https://luberrilinux.eus/

Luberri sistemak 2008tik bi urtean behin LTS edo sustengu luzeko bertsioa ateratzen du. Bertsio berri honek 2027arte eguneratu ahal izango da eta sistema eta aplikazioen biltegiak erabilgarri izango ditu.

Bere ezaugarri orokorrak kontsultatu daitezke, bai eta aurreko bertsioarekiko berritasunak ere.

Blog honek Luberri proiektuaren gaineko laguntza asko biltzen du eta IKT eta hezkuntzari buruzko informazio gehiago ere, horregatik bizirik segituko du baina Luberri proiektua webgune propioa merezi zuela iruditu zaigu, modernoago, sinple eta argia.

Nola jarri Luberri sistema ukranieraz

(2022/5/20an zuzenduta)

 Ikastetxe batean eskatu didate erakustea nola jartzen den Luberri sistema ukraineraz eta hemen azalduko dut nola egin dugun.

Luberriren testu editorean karaktere zirilikoz idazten

 

Ezarpenen aldaketak ikaslearen mini-eramangarrian egin dugu. Horretarako:

1- Ikaslearentzat erabiltzaile lokal bat sortu.

Ikaslearentzat erabiltzaile lokal bat sortu dugu: administratzaileak Sistemaren ezarpenak > Erabiltzaileak eta taldeak > Gehitu erabiltzaile estandarra eta ikaslearen izena jarri.

Aukera dago pasahitza jartzeko erabiltzaile honi. Ez da ezinbestekoa.

 Administratzailearen saioan:

2 Ukrainera hizkuntza instalatu

Sistemaren ezarpenak > Hobespenak Hizkuntzak > Instalatu > Gehitu > Ukrainian, Ukraine

 

Ukrainera jarri ondoren haren hizkuntza-paketeak instalatzeko aginduko dugu:

 

Administratzailearen saiotik atera eta sortu berri dugun ikasle ukrainarraren saioa irekiko dugu. Bertan:

3- Ikaslearen teklatu zirilikoa jarri.

Ukrainan, Errusian eta Bielorrusian bezala, teklatu zirilikoa erabiltzen dute. Hori konfiguratzeko :

Sistemaren ezarpenak > Hardwarea > Teklatua > Diseinuak > + gehitzeko beste diseinu bat > Ukranian (typewriter).

 Eta zerrendatik Spanish kendu (hautatu eta - ), ez da nahikoa ukrainarra gainean jartzea. 

 

4- Ikaslearen hizkuntza ukrainera jarri.

Sistemaren ezarpenak > Hizkuntzak

Sakatu Basque/Spain gainean eta instalatuta dauden hizkuntzen artean Ukrainian/Ukraine hautatu. Eskualdea eta Ordu-forma ez aldatu.

 Saioa amaitu eta berri sartu ikasle ukrainarraren saioan.

Karpeta nagusien izenak euskaraz mantendu edo ukrainerara aldatzeko aukera emango digu. Nik aldatu ditut.

 

5- Gometxa zirilikoak jarri teklatu latinoaren gainean.

Teklatu zirilikoa da ikasleak erabiliko duena 

baina teklen izenak ez datoz bat zirilikoarekin. Hori konpontzeko eklatu zirilikorako gometxa edo pegatinak eros daitezke

eta latinoaren gainean jarri edo behin behinekoak egin gometxetan karaktereak tinta iraunkorreko errotulagailuaz margotuta.

Luberri: Nola gehitu zerbitzariko NoBackup karpetaren mapeoa

 Luberri sistemari ikastetxeetan erabiltzen denean komeni zaio adieraztea ikastetxeko zerbitzariko hainbat karpeta partekatuta mapatzea. 

 Ikastetxeetan ohikoa da ADMINISTRAZIOA, IKASLEAK, IRAKASLEAK, OROKORRA eta PERTSONALA mapatzea. 

Premia zirkular batean eduki multimedia astunak NoBackup izeneko karpeta batera pasatzea gomendatu zuten eguneroko segurtasun kopiak arintzeko. 

Ikastetxe batzuetan irakasleek nahi dute NoBackup karpeta hori bere saioetan mapatzea ikasleei baliabide multimedia horiek erakutsi ahal izateko.

Luberri sistemaren orain arteko bertsioetan NoBackup hori ez da mapatzen baina erreza da mapeo hori, nahi izanez gero, gehitzea.

Mapeoa egitek /etc/security karpetan dagoen pam_mount.conf.xml fitxategia editatu behar da.

Mapeoak definitzen dituen fitxategia editatzeko, administradore gisa, hau itsatsiko dugu terminalean:

sudo xed /etc/security/pam_mount.conf.xml

Irekiko den fitxategian "volumenes montados por profesores y administradores" atala bilatuko dugu, IRAKASLEAK karpetaren mapeoa kopiatu, ondoren itsatsi eta IRAKASLEAK jartzen duen lehenengo tokian NOBACKUP jarri eta bigarrenean NoBackup. (Zure ikastxetxearen server edo zerbitzariaren IPa desberdina izango da,noski).

Gorde eta ordenagailua berrabiaraztean NOBACKUP karpeta mapatuta agertuko da goiko argazkiaren antzera.

 

Ordenagailu askotan egin nahi baduzu, behin konprobatuta mapatzea ondo egiten duela, egin dezakezu aldatutako /etc/security karpetako pam_mount.conf.xml fitxategi hori USB batera kopiatu eta beste ordenagailuetara kopiatu. Horretarako administratzaile gisa sartu, fitxategia USBtik karpeta nagusira kopiatu arrastatuta,  terminala ireki eta hau itsatsi:

sudo cp pam_mount.conf.xml /etc/security/

 

Nola sinkronizatu ikasle.eus edo irakasle.eus Luberri edo beste Linuxetan

EAEko Hezkuntza Sailaren  ikasle.eus eta irakasle.eus kontuak Microsoft-O365 kontuak izateaz gain Google kontuak ere badira.

Luberri sisteman eta oro har Linux Mint eta Ubunturen gaineko beste sistemetan aukera dago hodeiko kontuekin sinkronizatzeko sistemaren ezarpenetan. Ikasle.eus eta irakasle.eus kontuen kasuan Microsoftek ez ditu errekonozitzen:

Microsoftek ez du irakasle.eus kontuak onartzen

Baina Google-k bai.

Nola aktibatu sinkronizazioa:

Sistemaren ezarpenetara joan...

eta  Hobespenak multzoan bilatu Lineako kontuak

Klikatu eta Gehitu kontua > Google
Idatzi zure ikasle.eus, irakasle.eus edo bestelako Google kontua eta pasahitza. Ezagutzen duenean sinkronizatu daitezkeen zerbitzuen zerrenda agertuko da (ikusi mezu honen bigarren irudia) eta zerbitzuren bat interesatzen ez bazaizu desaktibatu. Leiho horretan ez da ezer onartu behar, aski da leihoa ixtea.

Nola erabili sinkronizazioa

 Nemo, Nautilus edo erabiltzen duzun fitxategien arakatzaileko ezkerreko panelean Sarea atalean zure kontuaren izena duen unitate bat agertuko zaizu muntatuta.

 

Unitate horretan gordetzen duzuna zuzenean kargatuko da zure kontuko Google Drivera. Erne! ez da gordeko ordenagailuan lokal moduan, beraz interneteko konexiorik gabe ezingo duzu erabili. Sinkronizazioa ez da osoa Nextcloud Desktopekin gertatzen den bezala baizik eta mugikorreko Drivearen antzera hodeian dauden karpeta eta fitxategien zerrenda ikusten da baina soilik klikatzean deskargatzen da eta asoziatua duen aplikazioak irekitzen du. Horrela gordetako fitxategiak eta karpetak beste ordenagailu edo mugikor batetik drive.google.com gunean ikusi eta deskargatzen ahal dituzu.

Beste aukera bat da aplikazioetatik zuzenean Drivetik irekitzea (deskargatzea) edo bertara gordetzea (alegia Drivera kargatzea). Azpiko irudian ikus daiteke nola ireki daitekeen Driven gordetako dokumentu bat:

 Antzera egin dezakegu beste edozein aplikazioarekin bai irekitzeko bai gordetzeko, kontuan izaten ireki eta gorde egitean Drivetik deskargatu eta kargatu egingo dugula eta ordenagailuan ez dela fitxategi lokalik gordeko.

Posta eta egutegia. Thunderbird eta bere egutegia (Lightning) erabiltzen badugu arazorik gabe konfiguratzen ahal dugu posta kontua ikasle-irakasle.eus helbidetik jaso eta bidaltzeko eta egutegia sinkronizatzeko:

Balorazioa

irakasleek zein ikasleek Fitxategiak, posta, kontaktuak, egutegiak non nahi eta noiz nahi eskuragarri behar baditugu badira moduak egiteko seguru, pribatutasuna zainduz eta software librearen bidez, hala nola Nextcloud (ikastetxekoa zein pribatua -https://disroot.org kasu-), Moodle... eta ez hain seguru eta pribatutasuna zainduz enpresen software pribatiboaren bidez (Mega, Google...). Aipatuta bi horiek aukera interesgarria izan daitezke tresna irekiak eskura ez daukagunean.

 

luberri_20.04.6 argitaratu berri da

 Luberri_20.04.6 bertsioa deskargatzeko moduan dago eskuineko panelean Luberri instalazioa klikatuta. 

Bertsio honetan ez dago aldaketa handirik, izan ere lau hilabete pasa dira aurreko bertsiotik eta eguneraketak biltzea ondo dator. Hau izan daiteke, gainera, 20.04ko azken bertsioa ekain alderako 22.04a etor daiteke eta.

luberri-20.04.6_Sb.iso bertsioan, alegia Systemback bidez instalatzen den bertsioan aldaketa bakarra da sistema eta aplikazioen eguneraketa. 

luberri_20.04.6_Ub.iso bertsioan, Ubiquity bidez instalatzen dena bi instalazio jaso ditu -Sb bertsioak bazituenak-:  Remmina eta TuxPaint.

Eguneraketak: sistema eta aplikazioak 2022/03/22, Kernela 5.4.0-104 Sb bertsioan eta 5.13.0-37 Ub bertsioan. 

Luberri_20.04.5 bertsio berria eskuragarri dago

 Luberri Linux ikaskuntzara bideratutako distribuzioak bertsio berria du: Luberri_20.04.5 eta, aurrekoak bezala bi aldaerak ditu Ub Ubiquity instalatzailearekin eta Sb Systemback instalatzailearekin.

Hona hemen bertsioaren berritasunak:

Ubiquity bertsioan harrera-pantailaren (Lightdm-ren) sistemaren ezarpenetatik aldatzea galarazten zuen errorea konpondu da.

Aplikazioa berriak:

• Scratux 1.4.0.6ren ordez Scratch Desktop 3.3.0 Internet erabili gabe Scratch-en azken bertsioa erabili ahal izateko. Euskaraz jartzeko panelean lurraren ikonoa klikatu behar da.
• Kruler (Irudiak) pantailako objektuak pixeletan neurtzeko. Praktikoa webgintzan.
• BackInTime (Sistemaren tresnak): seguritate kopiak egiteko aplikazioa. Hautatu daiteke zeren babeskopia egin eta non, esteka gogorrak erabiltzen dituenez dokumentuen bertsioak gordetzen ditu asko okupatu gabe. Ikastetxeetan zerbitzariak egiten ditu karpeta pertsonalen babeskopia baina bestelakoetarako interesgarria izan daiteke.
• Tuxmath (Hezkuntza) oinarrizko eragiketa matematikoak jolasen bidez lantzeko. Momentuz ingelesez dago baina erraza da erabiltzen.
• Sb bertsiotik kimikarako Avogadro eta Kalzium kendu behar izan ditut tokia egiteko. Ondoren instalatu daitezke.
  

Eguneraketak: sistema eta aplikazioak 2021/11/24 datan eguneratuta. Kernela 5.4.0-89 Sb bertsioan eta 5.11.40 Ub bertsioan.  

Deskargatu nahi baduzu eskuineko panelean Luberri instalazioa elementuan klikatu eta bertsioak eta instalatzeko jarraibideak topatuko dituzu bertan.

 

Luberri Linux: nola ikusi eta erabili domeinuko zerbitzaria edozein ordenagailutik

 Mezu hau EAEko ikastetxe publikoen kasuan oinarrituta dago.

Luberri Linux instalatuta baduzu ikastetxeko ordenagailuren batean eta ordenagailu horretatik kontrolatu nahi baduzu domeinuko zerbitzaria (terminal server) hau da egin dezakezuna:

Abiatu Aplikazioak > Internet > Remmina

Mezua idazteko unean Luberrik Remmina 1.4.2 bertsioa darabil.

Urrutiko ordenagailuak kontrolatzeko hiru protokolo erabiltzen ditu:

• RDP (Remote Desktop Protocol) Windowsak kontrolatzeko
• VNC eta SSH Linuxak kontrolatzeko.

Kasu honetan ikastetxeko zerbitzaria Windows Server denez RDP protokoloa erabiliko dugu. 

Ordenagailu horretatik behin edo oso noizbehinka erabili nahi baduzu zuzenean RDPren ondoan idatzi zerbitzariaren IPa. 

 

Zerbitzariaren IPa gogoratzen ez baduzu kontsultatu dezakezu paneleko konexioaren ezaugarriak (ikastetxean zaudela, jakina):

DNS atalean bi helbide agertuko zaizkizu:

• 8 zenbakiz bukatzen dena ZOR B izango da, Active Direktory kudeatzen duena (erabiltzaileak, taldeak, ordenagailuak...). H
  
• 1 zenbakiz bukatzen dena ZOR A izango da, datuak gordetzen dituena. Bertatik esate baterako kontrola dezakezu karpeten baimenak.
  

Esan bezala, behin sartzeko aski duzu RDPren ondoan behar duzun zerbitzariaren IPa sartu eta, proposatzen duen zertifikazioa onartuta, eskatuko dizun erabiltzailearen izena eta pasahitza sartu eta domeinuaren izena zehaztea (minuskulaz eta luzapenarekin, adib. h000000.net).

Normalean erabiltzen duzun ordenagailuan bazaude komeni zaizu zerbitzarien datuak gordeta mantentzea. Horretarako goiko paneleko + sakatuko dugu.

Eta agertzen zaigun fitxa beteko dugu dagozkion datuekin:

Segundo batzuetan konexioa aktibatuko da. Komeni da 1- zerbitzariaren pantaila Remminaren leihora doitzea eta 2- Remmina maximizatu eta pantaila osora hedatzea.

Remminaren leihoa minimizatzeko goian agertzen den marra zuria klikatu menua zabaltzeko eta beheko irudian ikusten den ikurra sakatu.
 

 ZOR A konfiguratu dugun moduan egin dezakezu ZOR B ekipoarekin eta horrela geratuko da eskaintza behar duzunean erabiltzeko prest.